Olay ve görüntüler
İsrail polisinin korumasında Mescid-i Aksa'ya baskın düzenleyen fanatik Yahudilerin, Aksa'daki statükoya aykırı biçimde Yahudilik inancına göre kutsal sayılan "Şofar" isimli boruyu çaldığı görüntüler sosyal medyada yer aldı. Onlarca yerleşimci sabah saatlerinden itibaren işgal altındaki Doğu Kudüs'te bulunan Mescid-i Aksa'ya girerken, bazı kişilerin yerlere kapanarak dini ritüeller gerçekleştirdiği dikkat çekti.
Görüntülerde yer alan eylemler sırasında İsrail polisi'nin Filistinlilerin ve Müslümanların Aksa'ya girişini engellediği bildirildi. Bu uygulama, alandaki mevcut statüko açısından tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Statüko ve hukuki çerçeve
Mevcut statükoya göre Mescid-i Aksa'da yalnızca Müslümanların ibadet edebilmesi, diğer dinlerin mensuplarının ise ziyaretçi statüsünde bulunması gerekiyor. Külliyenin yönetimi, 26 Ekim 1994'teki anlaşma gereği Ürdün Vakıflar, İslami İşler ve Mukaddesat Bakanlığına bağlı Kudüs İslami Vakıflar İdaresi altında kabul ediliyor.
Ancak 2003'ten bu yana, Kudüs İslami Vakıflar İdaresi'nin izni olmadan düzenlenen ve polis eşliğinde gerçekleştirilen girişler sıklaşmış durumda; idare bu tür girişleri baskın olarak nitelendirerek Müslümanların egemenliğinin ihlal edildiğini vurguluyor.
Siyasi arka plan ve artan ihlaller
Haberde belirtildiği üzere, İsrail'in Gazze'de sürdürdüğü soykırım ikinci yılına yaklaşırken, fanatik yerleşimcilerin Aksa'ya yönelik baskınları son dönemde arttı. Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki koalisyonda konumlanan aşırı sağcı bakanların bazıları Aksa'nın statüsüne ilişkin açıkça değişiklik talep ediyor.
Örneğin, aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich Mescid-i Aksa'nın yerine "tapınak inşa edilmesini arzu ettiğini, bütçesini kendisinin karşılayacağını" ileri sürmüştü. Yahudi Gücü'nden milletvekili Zvi Sukkot ise Aksa'da İsrail bayrağı açarak dolaştığı görüntüleri paylaşmış ve "Mescid-i Aksa bizim elimizde." ifadesini kullanmıştı.
Öte yandan, İsrail içindeki bazı Ultra-Ortodoks Yahudi din adamlarının çoğunluğu, Yahudilerin Mescid-i Aksa'ya girmesinin dinen yasak olduğuna dikkat çekiyor; bu görüş, sahadaki pratiklerle çelişkiler içeriyor.
Gözlemler
Bu olay, Aksa'daki statüko, güvenlik uygulamaları ve siyasi söylemler arasındaki gerilimi yansıtıyor. Kamera kayıtlarına yansıyan ritüeller ve polis uygulamaları, hem hukuki hem de diplomatik açılardan tartışma yaratan unsurlar olarak öne çıkıyor.
