Mersin ve İskenderun Körfezlerinde Oksijen Seviyelerinde Kritik Düşüş
GÜLSELİ KENARLI - Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü Bilimsel Seferler Koordinatörü Dr. Hasan Örek, ağustos başında yapılan çalışmalarda Akdeniz'in bazı kesimlerinde belirgin değişimler gözlendiğini açıkladı. Örek, Suriye sınırından Antalya'ya kadar olan bölgede yüzey suyu sıcaklıklarının 32 dereceye kadar çıktığını ve Mersin'in iç körfezi ile İskenderun Körfezi'nde kıyıya çok yakın yerlerde dipteki oksijen seviyelerinin kritik düzeye yaklaştığını belirtti.
Seferin kapsamı ve ölçümler
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü, yaz seferleri kapsamında ağustosta iki hafta boyunca Akdeniz'de incelemeler yürüttü. Seferde yüzün üzerindeki istasyonda sıcaklık, kirlilik, oksijen seviyeleri ve iklim değişikliği etkilerine ilişkin fiziksel, kimyasal ve kirlilik parametreleri ölçüldü ve deniz suyu ile sediman örnekleri alındı. Örek, ekiplerin Suriye sınırından başlayarak Marmaris'e kadar belirli aralıklarla kıyılarda ve açık denizde örneklemeler gerçekleştirdiğini aktardı.
Sıcaklık artışı: yeni rutin mi?
Seferin ilk bulgularında yüzey suyu sıcaklıklarındaki artış öne çıktı. Örek, "Akdeniz'de özellikle ağustos ayının başlarında Suriye sınırından Antalya'ya kadar çok sayıda 32 dereceye varan yüzey sıcaklıkları ölçtük. Yazın genelde 30-31 derece civarlarında görüyorduk, 32 çok nadir ölçtüğümüz bir rakamdı. Bu seferin rutini oldu bu rakam." ifadelerini kullandı. Örek, sıcaklık artışının küresel ısınma ve El Nino gibi olaylarla bağlantılı olabileceğini, bunun için ileri düzey analizlere ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
Oksijen düşüşü: nedenleri ve olası sonuçları
Dr. Örek, dipteki oksijen konsantrasyonunun kirliliğin önemli bir göstergesi olduğunu belirterek, "Akdeniz'de bazı bölgelerde bu seviyenin düştüğünü gözlemledik. Oksijen seviyesinin Mersin'in iç körfezi ve İskenderun Körfezi'nde kıyıya çok yakın yerlerde kritik düzeye yaklaştığını gördük." dedi. Örek, kirlilik girişi böyle devam ederse düşük oksijenin daha derinlere kayabileceğine dikkat çekti ve Marmara'daki durumdan örnek vererek kritik seviyenin altına düşen oksijenin deniz canlıları için tolere edilemez olduğunu hatırlattı.
Bölgesel baskılar ve kirlilik gözlemleri
Örek, Mersin'de yoğun göç, artan nüfus ve yazlık yapılaşma nedeniyle çevresel baskının arttığını; İskenderun Körfezi'nin ise yoğun sanayi, gemi trafiği ve kentsel yük altında olduğunu söyledi. Batıya doğru gidildikçe kirlilik noktalarının azaldığını, Fethiye Körfezi'nde önceki endişe verici durumun toparlanmaya başladığını ifade etti. Ayrıca Antalya Körfezi, Kaş, Fethiye ve Mersin civarında yoğun yüzen çöp gözlemleri yapıldığını belirtti.
Akıntılar ve bölgesel yayılım
Genel Akdeniz akıntısının güneyden kuzeye yönelerek Türkiye kıyıları boyunca batıya doğru ilerlediğini ve zaman zaman İskenderun Körfezi'ne girdiğini aktaran Örek, akıntı rejimindeki değişimlerin körfezdeki kirlilik seviyesinin artmasında veya azalmasında etkili olduğunu söyledi.
Müsilaj riski değerlendirmesi
Dr. Örek, "Marmara'daki müsilaj olayının Akdeniz'de olabileceğini şu aşamada düşünmüyorum." değerlendirmesinde bulundu; ancak çok iç körfezlerde açık denizle bağlantısı kısıtlı alanlara kontrolsüz giriş olması durumunda benzer süreçlerin tetiklenebileceğine işaret etti.
Sonuç olarak, ODTÜ Deniz Bilimleri'nin ağustos seferi Mersin ve İskenderun körfezlerinde kıyıya yakın dip suyu oksijen seviyelerinin kritik eşiğe yaklaştığını gösteriyor. Dr. Hasan Örek, bu bulguların uzun dönemli izleme ve ileri analizlerle takip edilmesi gerektiğini, küresel ısınma ve bölgesel kirlilik baskılarının yönetimi için kapsamlı önlemler alınmasının önemini vurguladı.
