Kütahya'nın Yeşil Camii: 1905 tarihli Osmanlı tezyinatının nadide örneği
Tarihçe ve yapım süreci
Yeşil Camii, Kütahya’nın Saray Mahallesi’nde yer almakta olup, 1905 yılında dönemin Kütahya Mutasarrıfı Ahmed Fuad Paşa tarafından, hayırseverlerin desteğiyle yaptırılmıştır. Yapı, kentin kültürel mirası içinde Osmanlı’nın son dönem mimari anlayışını ve tezyinat geleneğini taşıyan önemli bir eser olarak tanımlanıyor.
İç süslemeler ve mimari özellikler
Caminin iç mekanları, zeminden tavana kadar uzanan kalem işi, kabartma, yağlı boya bezemeler ile bitkisel motifler ve geometrik şekillerle zenginleştirilmiştir. Bu süslemeler dönemin saray sanatçıları geleneğini yansıtır; metinlerde hat yazıları ve dua ayetleri farklı kalemlerle işlenmiştir.
Rıza Bey tarafından hazırlanan bezemeler, Yıldız Sarayı’na özgü motifleri barındırır; altın yaldız, yeşil ve gümüş tonları iç mekânda öne çıkan renk paletini oluşturur. Yapı, sekiz direk üzerine kurulu kubbemsi mimarisiyle; dışarıdan küçük görünürken iç mekân zenginliğiyle göze çarpar.
Raporlanan ayrıntılar ve imamın anlatımı
İmam hatibi Ahmet Türk caminin özelliklerini yerinde gözlem ve aktarım olarak şöyle özetliyor:
"Camimiz 1905 yılında Abdülhamid Han’ın emriyle Ahmet Fuat Paşa tarafından yaptırılmıştır. Devlet ve halk el ele vererek bu camiyi inşa etmiştir. Sekiz direk üzerine kurulu kubbemsi bir yapıya sahiptir. Dışarıdan küçük görünür ancak içi adeta bir çeyiz gibi işlemelidir. Süslemeleri, dönemin Yıldız Sarayı’nın baş mimarı ve tezyinat ustası Rıza Bey tarafından yapılmıştır. İçeride dört farklı kalemle yazılmış dua ayetleri ve hat yazıları bulunur. Yıldız Sarayı’na özgü motifler ağırlıktadır. Caminin kendine has bir mihrabı ve minberi vardır. Altın yaldız, yeşil ve gümüş tonlarında işlemeler dikkat çeker. Kapıdan girildiğinde, tam karşıda tavana kadar uzanan süslemeler göze çarpar. Girişte ve karşı duvarda iki ‘helal’ bulunmaktadır. Bunlardan birinde Fetih Suresi’nin başlangıcı, diğerinde küfi yazıyla Besmele-i Şerif yer alır. Bu helallerde ayrıca o dönemin tarikatlarına ait on dört tâci-i şerif bulunmaktadır. ‘Hepsi helalimizin gölgesi altındadır’ mesajı verilmiştir. Cami, dönemin süsleme sanatını ve hat geleneğini yansıtan eşsiz örneklerle doludur. Yapanlardan Allah razı olsun. Görmek isteyen herkesi bekliyoruz"
Kültürel değer ve kapasite
Yeşil Camii, Kütahya’nın kültürel mirasında önemli bir yere sahiptir ve Osmanlı tezyinat sanatının özgün izlerini taşıyan nadide yapılardan biri olarak kabul edilmektedir. Yaklaşık 120 yıllık tarihi ile ayakta duran camii, aynı anda 250 kişiyi ağırlayabilme kapasitesine sahiptir.
KÜTAHYA'DA OSMANLI'NIN SON DÖNEMİNDE İNŞA EDİLEN TARİHİ YEŞİL CAMİİ, ADINI ALDIĞI YEŞİL VE ALTIN SARISI AĞIRLIKLI İÇ SÜSLEMELERİYLE DİKKAT ÇEKİYOR.
