Toplantı özet ve ana değerlendirmeler
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, Meclis Tören Salonu'nda düzenlenen 28. Dönem 3. Yasama Yılı Değerlendirme Toplantısı'nda, Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu çalışmalarına ilişkin detayları paylaştı. Kurtulmuş, komisyon sürecinin başından beri oy birliğiyle ve şeffaflık esasına göre yürütüldüğünü vurguladı.
Komisyon gündemi ve Abdullah Öcalan'ın dinlenmesi
Kurtulmuş, kendisine yöneltilen 'Komisyonda terör örgütü PKK elebaşı Abdullah Öcalan dinlenecek mi?' sorusuna karşılık, komisyonun karar alma sürecinin açık ve belirgin olduğunu söyledi. 'Henüz bu konu komisyonun gündemine gelmemiştir.' ifadesini kullanan Kurtulmuş, böyle bir gündem maddesinin gelmesi durumunda nitelikli çoğunlukla komisyonun karar vereceğini, bu kararı tek başına komisyon başkanının alamayacağını belirtti.
Çalışma takvimi ve uzatma yetkisi
Komisyonun çalışma takvimine ilişkin olarak Kurtulmuş, başlangıçta 31 Aralık'ın nihai tarih olarak konduğunu, gerektiğinde komisyona ikişer aylık uzatma yetkisi verildiğini açıkladı. Sürecin hassasiyetine dikkat çekerek, beklentilerinin üzerinde olumlu ve şeffaf bir ilerleme olduğunu kaydetti.
Silahsızlanma, saha tespitleri ve Meclisin rolü
Kurtulmuş, sürecin hassasiyetlerinden birinin toplumsal rızanın artırılması olduğunu; dinlemelerin yalnızca fikir üretmekle kalmayıp toplumsal kabulü güçlendirmeye de hizmet etmesi gerektiğini söyledi. Saha tespitleriyle ilgili olarak ise, silah bırakma ve örgütün fesih durumunun tespitinin TBMM'nin doğrudan yapacağı bir iş olmadığını vurguladı. 'TBMM, bu sürece sadece vaziyet edebilir.'
Bu tespitlerin Milli İstihbarat Teşkilatı, Genelkurmay Başkanlığı ve ilgili güvenlik kurumları tarafından yapılacağını belirten Kurtulmuş, Meclis Komisyonu'nun bu süreçte gözlemci ve duruma vaziyet edici bir rol üstlenebileceğini söyledi. Nerede, kim, kaç silah bıraktığı gibi saha detaylarının Meclisin yetki ve imkânları dışında olduğu ifade edildi.
Yasal düzenlemeler ve komisyonun fonksiyonu
Kurtulmuş, komisyonun herhangi bir yasa hazırlamayacağını; temel görevinin sürecin başarıyla tamamlanmasını takip ve kontrol etmek, öncülük etmek ve Meclis için bir ana çerçeve hazırlamak olduğunu belirtti. Komisyonun nihai raporuyla birlikte önerilen çerçeve TBMM'ye sunulacak ve partiler anlaşırsa ilgili yasaların kısa sürede çıkarılmasının mümkün olacağını söyledi.
Başarının 'pedal çevirme metaforu' ile açıklandığını belirten Kurtulmuş, Meclisin yapacağı düzenlemelerle birlikte sahadaki uygulamaların da eş zamanlı olarak ilerlemesi gerektiğini vurguladı; aksi halde sürecin tek taraflı yürümeyeceğini kaydetti.
Kimler dinlenmeli ve son değerlendirme toplantısı
Komisyonun bundan sonra dinlemesi faydalı olacak gruplar arasında gençlik ve kadın temsilcileri, emekli subay ve astsubaylar, hukuk dernekleri ve güçlü akademik çevreler ile sivil terör mağdurlarının bulunduğunu belirten Kurtulmuş, son bir toplantının MİT Başkanı ve ilgili bakanlar (Adalet, Dışişleri vb.) ile yapılmasının uygun olabileceğini söyledi. Bu toplantıda ilgili kurumların genel çerçeveyi kendi açılarından değerlendirmesi planlanıyor.
Uluslararası temaslar ve anayasa vurgusu
Kurtulmuş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesini 'fevkalade önemli' bulduğunu, görüşmenin Türkiye'nin bölgesel etkisini artırmaya dönük yeni kapılar açabileceğini belirtti. Görüşmede ele alınan konuların sıkı takip edilmesi gerektiğini ifade etti ve 'Suriye'yle ilgili değerlendirmelerde Türkiye'nin geçmiş dönemde Suriyeli sivillere yaptığı katkılara referans verdi.
Ayrıca Kurtulmuş, komisyon çalışmalarının yeni bir anayasa yapım süreciyle doğrudan ilişkili olmadığını, ancak başarılı bir sonuç elde edilmesi halinde demokratik ortamın diğer meselelerin, örneğin anayasa çalışmasının, yürütülmesini kolaylaştıracağını söyledi. 'İnşallah yeni bir anayasa yapım sürecine Türkiye, en kısa süre içerisinde başlar.'
