Küresel nükleer enerji üretimi 2024'te rekor seviyeye ulaştı
HÜMEYRA AYAZ - Dünya Nükleer Birliğinin yayımladığı Dünya Nükleer Performans Raporu'na göre, küresel nükleer reaktörler 2024 yılında 2.667 teravatsaat elektrik üreterek 2006'daki 2.660 teravatsaatlik rekoru geride bıraktı. Bu artış, birkaç bölgesel ve operasyonel gelişmenin birleşmesiyle gerçekleşti.
Bölgesel katkılar ve reaktör hareketliliği
Rapor, 2024'te üretimde görülen 66 teravatsaatlik artışın büyük bölümünün, son yıllarda devre dışı kalan reaktörleri yeniden hizmete aldığı Fransa kaynaklı olduğunu belirtiyor. Ayrıca Asya, geçen yıl ağa bağlanan 7 yeni reaktörün 5'ine ev sahipliği yaparak büyümeye kayda değer katkı sağladı.
2024'te inşasına başlanan 9 yeni reaktörün 6'sı Çin'de, biri Mısır, biri Pakistan ve biri Rusya'da yer aldı. Aynı dönemde 7 reaktör şebekeye bağlandı; bunlardan 3'ü Çin'de, diğerleri Fransa, Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve ABD'de elektrik üretmeye başladı.
Kapasite ve performans verileri
Yıl sonunda işletilebilir durumda olan 440 nükleer reaktör toplamda 398 gigavat kapasiteye ulaştı; bu, 2023'e göre 6 gigavat artış anlamına geliyor. Bölgesel performansta Kuzey Amerika reaktörleri ortalama %90 kapasiteyle en yüksek kullanım oranını korudu. Raporda, 2024'te farklı bölgelerdeki kapasite kullanım oranlarının son beş yıldaki seviyelerle benzer olduğu not ediliyor.
Rapor ayrıca 2024'te kalıcı olarak kapatılan reaktörleri de listeledi: Kanada'da 2, Rusya'da 1 ve Çin'in Tayvan bölgesinde 1 reaktör kapatıldı.
Nükleer enerjinin iklim hedeflerindeki rolü
Raporda, yapay zeka ve veri merkezleri gibi enerji yoğun sektörlerden gelen talep artışı karşısında nükleer enerjinin öneminin arttığı vurgulanıyor. Nükleer enerjinin karbon emisyonlarını azaltmadaki rolü öne çıkarılırken, mevcut küresel enerji ve iklim hedeflerinin karşılanabilmesi için her yıl yeni üretim rekorlarının kırılması gerektiği belirtiliyor.
Rapor, mevcut nükleer santrallerin verimliliğinin artırılması ve yeni reaktör inşalarının hızlandırılmasının, küresel enerji ve iklim hedeflerine ulaşmak için kritik önemde olduğunu işaret ediyor. Mevcut eğilimlere göre nükleer üretim 2012'den bu yana yılda ortalama 25 teravatsaat artarken, 2050'ye kadar üretimin üç katına çıkarılması için yılda 200 teravatsaatlik artış gerektiği vurgulanıyor.
Türkiye: Akkuyu Nükleer Güç Santrali'ne ilişkin rapor notları
Raporda Türkiye'ye dair değerlendirmede, Mersin'in güney kıyısında inşa edilen Akkuyu Nükleer Güç Santrali'ne dikkat çekiliyor. Santralin dört adet 1.114 megavat kapasiteli VVER-1200 tipi reaktörden oluşacağı, 4. ünitenin inşaatının Ağustos 2023'te başladığı ve ilk üniteyi devreye alma çalışmalarının Nisan 2024'te başladığı kaydedildi.
Akkuyu'nun dört ünitesinin 2025-2028 arasında kademeli olarak devreye alınmasının ve Türkiye'nin ilk nükleer enerji üretimini sağlamasının öngörüldüğü belirtildi. Raporda ayrıca 2023'te Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan yapılan açıklamalara atıfta bulunularak, Türkiye'nin Akkuyu dışında ikinci ve üçüncü nükleer santraller için Rusya, Çin ve Güney Kore ile görüşmeler yürüttüğü hatırlatıldı.
Son olarak rapor, Türkiye'nin küçük modüler reaktörlerin (SMR) kullanımı konusunda ABD ve İngiltere'deki kuruluşlarla temas halinde olduğunu ve bu girişimlerin ülkenin enerji güvenliğini güçlendirme ve artan elektrik talebini düşük karbonlu kaynaklardan karşılama hedefleriyle bağlantılı olduğunu vurguluyor.
