Komana Pontika'da Selçuklu Dönemine Ait Üzengi Bulundu
Kazı başkanı Prof. Dr. Burcu Erciyas bulguları açıkladı
Tokat'taki Komana Pontika Antik Kenti'nde yürütülen kazılarda, Selçuklu dönemine tarihlenen demir üzengi ve at kemikleri bulundu. Kazı Başkanı ve ODTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burcu Erciyas tarafından aktarılan bulgular, bölgedeki atçılık, binicilik ve hayvancılık pratiğine ilişkin önemli veriler sunuyor.
Bulgular ve arkeozoolojik veriler
Kazı alanında Selçuklu dönemi katmanlarında seramik ve metal eşyaların yanı sıra çok sayıda hayvan kemiği tespit edildi. Önceki yıllarda bulunan bitki kalıntıları ve hayvan kemikleri üzerinde yürütülen detaylı çalışmalar, 13. yüzyılda Komana Ovası'nda tarım ve hayvancılığın yoğun olarak sürdüğünü ortaya koydu. Analizler, memeli kullanımında önceliğin koyun ve keçi olduğuna; bunu sırasıyla sığır ve domuz izlediğine işaret ediyor. Tavuk kullanımının dikkat çekici derecede yaygın olduğu, balıkçılık ve yaban tavşanı dışında avcılığın daha az önemde olduğu bildirildi.
At kalıntıları ve üzengi bulgusunun önemi
Komana'dan, bütüne yakın bir at kafatası ile parçalı halde birkaç at kafatası çıktığı belirtildi. Bu yılki kazılar, bölgeye ilişkin at biniciliği bilgisini ileri taşıdı: Selçuklu katmanlarında bulunan demir üzengi, alan için sıra dışı bir veri oluşturuyor. Erciyas'ın vurguladığı üzere, üzenginin ilk kullanımının Çin'de 4-5'inci yüzyıllara dayandığı; Anadolu'da ise daha çok Osmanlı dönemine ait örneklerin bilindiği göz önüne alındığında, Komana'daki üzenginin 13. yüzyıla tarihlenmesi onu erken ve nadir bir örnek konumuna getiriyor. Ayrıca 2025 yılında ortaya çıkan at başı biçimli seramik kulp da atın Komana'daki kültürel ve ekonomik önemine dair ek kanıt sağlıyor.
Komana Pontika'nın tarihsel bağlamı ve kazı projesi
Kaynaklara göre, Mitridat Krallığı döneminde önemli bir kültür merkezi olan ve Roma İmparatorluğu döneminde özerkliğini koruyan Komana Pontika, Anadolu tanrısı Ma'ya adanmış kutsal bir alan ve ticaret merkeziydi. Bölge, kutsal alanda düzenlenen festivaller, zengin pazar yeri ve verimli çevre arazileri sayesinde Anadolu'nun farklı bölgelerinden ziyaretçi çekiyordu.
Komana Pontika Arkeolojik Araştırma Projesi, 2004'te uygulamaya konuldu ve ODTÜ ile TÜBİTAK tarafından destekleniyor. Gümenek Hamamtepe bölgesindeki yüzey araştırmaları sonrası başlayan sistematik kazılar, antik kentin dokusunu ortaya çıkarmayı ve bölgenin farklı dönemlere ilişkin yerleşim, ekonomi ile ritüel pratiklerini anlamayı amaçlıyor.
Sonuç olarak, Komana'da bulunan Selçuklu dönemine ait üzengi ve at kalıntıları, bölgedeki 13. yüzyıl atçılık ve hayvancılık pratiklerine dair doğrudan veriler sağlayarak Komana Pontika'nın bu dönemdeki önemini yeniden öne çıkarıyor.
