Kırgızistan'da 'Gulboto' nedir ve nasıl tüketiliyor?
Orta Asya ülkesi Kırgızistan'da, halk arasında vitamin ve mineral kaynağı olduğuna inanılarak pazarlarda satılan ve "gulboto" adıyla bilinen sıkıştırılmış toprak tüketiliyor. Başkent Bişkek'in merkezinde yer alan Oş Pazarı'nda yaygın olarak bulunan bu ürünün temel bileşeni kaolinit (kil minerali) olarak belirtiliyor.
Toplanması ve çeşitleri
Satıcıların aktardığına göre Gulboto, dağlık alanlar ve mağara benzeri yerlerden kazınarak toplanıyor. Pazarcı Barçın Caynakova, en meşhur gulbotonun Batken bölgesinde üretildiğini, Oş bölgesinden çıkan ürünün de meşhur olduğunu belirtiyor. Caynakova, farklı tat ve dokularda gulboto bulunduğunu, bazılarınında "fıstık, çekirdek tadı" verdiğini, ürünlerin "yağlı, kuru ve tuzlu" gibi çeşitlerinin olduğunu söylüyor.
Tüketenler ve tüketim gerekçeleri
Caynakova'ya göre gulbotoyu özellikle demir ve kalsiyum eksikliği yaşayanlar tercih ediyor. Satıcının aktarımına göre, "Vücutta kalsiyum, demir azaldığında insanın gulboto yiyesi geliyor. Eğer kişinin vitamin eksikliği yok ise gülboto hoşuna gitmez." Hem kadınlar hem erkekler, hatta çocukların da gulboto tükettiği belirtiliyor. Satıcı ayrıca, günümüzde organik ürünlerin azaldığını ve tüketilen meyve-sebzelerin kimyasal maddeler içerdiği görüşünü paylaşıyor.
Tüketimle ilgili uyarılar
Barçın Caynakova, gulbotonun fazla tüketiminin zararlı olabileceğini vurguluyor. Ürünün sert yapıda olduğu, yağmurdan sonra paslanan kayacıkların bıçakla temizlendiği ve kazılmasının emek gerektirdiği ifade ediliyor.
Özetle, Kırgızistan pazarlarında satılan gulboto, yerel halk tarafından mineral ve vitamin kaynağı olarak görülüyor; toplanma biçimi, tat çeşitleri ve tüketim gerekçeleri satıcıların anlatımlarında öne çıkıyor.
ORTA ASYA ÜLKESİ KIRGIZİSTAN'DA HALK, VİTAMİN VE MİNERAL İHTİYACINI KARŞILADIĞI İNANCIYLA PAZARDA SATILAN VE "GULBOTO" OLARAK BİLİNEN TOPRAĞI TÜKETİYOR.
