Kastamonu Üniversitesi sempozyumu: Amaç ve kapsam
Kastamonu Üniversitesi tarafından Merkez Kütüphane Cemil Meriç Salonu'nda düzenlenen 'Yaşlı ve Engelli Bireylerin Sağlığının Korunması ve Geliştirilmesinde Kastamonu Sağlık Turizmi Potansiyeli' başlıklı sempozyumda, yaşlı ve engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişimi, kapsayıcı sağlık uygulamaları ve ilin sağlık turizmi potansiyeli ayrıntılı olarak ele alındı. Etkinlikte fakülte yöneticileri, akademisyenler ve öğrenciler yer aldı.
Açılış konuşmaları ve temel vurgular
Dr. Öğretim Üyesi Ayşe Özdemir
Sempozyumun açılışında konuşan Dr. Öğretim Üyesi Ayşe Özdemir, yaşlı ve engelli bireylerin sağlığının korunmasının yalnızca sağlık hizmetleriyle sınırlı kalmayıp sosyal, çevresel ve insani boyutları da kapsayan bütüncül yaklaşımlar gerektirdiğini vurguladı. Özdemir, Kastamonu'nun tarihsel ve doğal kaynakları, termal imkanları ve gelişen sağlık altyapısıyla yaşlı ve engelli bireyler için sağlık turizmi açısından önemli bir potansiyel taşıdığını belirtti.
Bilimsel oturumlar ve sunum içerikleri
Birinci oturum: Yaşlılık ve hemşirelik uygulamaları
Prof. Dr. Nimet Ovatoylu ve Doç. Dr. Filiz Özel Çakır başkanlığında yapılan ilk oturumda, Prof. Dr. Ovatoylu üniversitelerin sosyal devlet anlayışı kapsamında yaşlı ve engelli bireylerin sağlık hizmetlerinden etkin yararlanmasının önemine dikkat çekti. Doç. Dr. Filiz Özel Çakır ise disiplinler arası çalışmaların gerekliliğini vurguladı.
Prof. Dr. Ayşe Gül Kale'nin 'Yaşlılık, Değişen Yaşam Dinamikleri ve Huzurevleri' başlıklı sunumu yaşlı bireylerin değişen ihtiyaçlarına odaklandı. Doç. Dr. Ayla Demirtaş, 'Yaşlı Bireylerin Güçlendirilmesinde Hemşirelik Uygulamaları' sunumunda güç temelli hemşirelik yaklaşımının yaşlıların yaşam kalitesini artırmada ve bağımsızlığını desteklemede oynadığı rolü anlattı.
İkinci oturum: Engellilik ve toplumsal yapı
Prof. Dr. Özlem Ovayolu başkanlığında gerçekleşen ikinci oturumda Doç. Dr. Havva Kaçan engelliliğin sosyal boyutuna dikkat çekerken, Prof. Dr. Gülendam Karadağ güncel sağlık politikalarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Karadağ, Türkiye'deki verileri aktararak engellilerin sağlık hizmetlerine erişim sorunlarına vurgu yaptı.
Karadağ'ın paylaştığı verilere göre Türkiye'de Ulusal Engelli Veri Sisteminde kayıtlı ve hayatta olan engelli sayısı 2 milyon 511 bin 950. Yapılan çalışmada katılımcıların sağlık hizmetlerine erişim oranı yüzde 25,4 olarak belirlenirken, bu katılımcıların yaklaşık dörtte üçünün, yani yüzde 74,6'sının sağlık hizmetlerine erişimde en az bir engel yaşadığı tespit edilmiştir. Ayrıca ülkede engellilerin yüzde 61,5'inde fiziksel engel, yüzde 62,7'sinde tıbbi ekipmanla ilgili engel ve yüzde 59,3'ünde iletişim engeli bulunmaktadır.
Sunumda ayrıca engelli bireylerin ağız ve diş sağlığı hizmetlerine erişimde güçlük yaşadığına dair sistematik inceleme sonuçlarına ve belirli gruplarda (örneğin down sendromlu çocuklar ve fiziksel engelliler) ilk diş muayenelerinin geciktiğine ilişkin bulgulara değinildi.
Son oturum: Kastamonu'nun sağlık turizmi potansiyeli
Prof. Dr. Serap Parlar Kılıç başkanlığındaki son oturumda Dr. Öğretim Üyesi Hakkı Çılgınoğlu, Kastamonu'nun doğal kaynakları, iklim özellikleri ve sağlık altyapısının sağlık turizmi açısından sunduğu fırsatları değerlendirdi. Dr. Öğretim Üyesi Zeynep Arabacı ise 'Yaşlı Bireyler İçin Sağlık Turizmi' sunumunda yaşlı dostu turizm uygulamalarının gerekliliğini ortaya koydu.
Demografik veriler ve geleceğe yönelik uyarılar
Arabacı, küresel demografik trendlere dikkat çekerek, Dünya Nüfus Beklentilerine göre 2050 yılına kadar dünyadaki her altı kişiden birinin 65 yaş üstü olacağı bilgisini paylaştı. Konuşmada ayrıca Türkiye'ye ilişkin veriler aktarıldı: ülkemizde yaşlı nüfus 9 milyon 112 bin 298 kişi olup, yaşlı nüfusun toplam içindeki oranı 2019'da yüzde 9,1 iken 2024'te yüzde 10,6'ya yükselmiştir. Yaşlı bağımlılık oranı 2024'te yüzde 15,5 olarak bildirildi.
Ev içi dağılıma ilişkin verilere göre 2024'te toplam 26 milyon 599 bin 261 haneden 6 milyon 726 bin 583'ünde 65 ve üzeri en az bir fert bulunmakta; bu hanelerin 1 milyon 750 bin 900'ünde yaşlı birey tek başına yaşamaktadır. Tek başına yaşayan yaşlıların %74,0'ı kadın, %26,0'ı erkektir.
Arabacı, önümüzdeki yıllarda yaşlı nüfustaki artışa hazırlık için sağlık ve uzun süreli bakım sistemlerinin güçlendirilmesi, sosyal korumanın sürdürülebilirliğinin sağlanması ve yeni teknolojilere yatırım yapılmasının gerekliliğine dikkat çekti. Kadına özgü uzun yaşam süresi ve bakım yükünün dengelenmesi için politikalarda cinsiyete duyarlı düzenlemeler gerektiğini vurguladı.
Doğa temelli yaklaşımlar ve kapanış
Dr. Öğretim Üyesi Kerim Güney, 'Kastamonu Doğasında Gelen Şifanın Yaşlı ve Engelli Sağlığındaki Yeri' başlıklı sunumunda doğa temelli sağlık uygulamalarının potansiyel katkılarına değindi. Sempozyum, soru-cevap bölümünün ardından konuşmacılara teşekkür belgelerinin takdimiyle sonlandırıldı.
Öne çıkan veriler: Türkiye'de kayıtlı engelli sayısı 2.511.950, katılımcıların %74,6'sı sağlık hizmetlerine erişimde en az bir engel yaşamaktadır; küresel ölçekte ise 1,3 milyar kişinin ciddi engellilik yaşadığı tahmin edilmektedir.
Kastamonu Üniversitesi’nde Sağlık Turizmi ve Kapsayıcı Sağlık Yaklaşımları masaya yatırıldı
