Dr. Erdinç Şengüldür'den karbonmonoksit uyarısı
Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Erdinç Şengüldür, karbonmonoksit (CO) zehirlenmelerine karşı dikkatli olunması gerektiğini vurguladı. Şengüldür, "Ortama yayıldığında duman çıkmaz, boğazı yakmaz, nefes almayı zorlaştırmaz. Bu yüzden insanlar zehirlendiğini ilk başta anlamaz. Siz fark etmezsiniz ama sessiz katil bıçağını çoktan boynunuza dayamıştır" ifadeleriyle gazın fark edilmesinin zor olduğunu aktardı.
Gazın etkisi ve neden fark edilmez
Dr. Şengüldür, karbonmonoksitin "kokusuz, renksiz ve tahriş yapmayan bir gaz" olduğunu, solunduğunda kana hızla bağlandığını ve "oksijen taşıyan hemoglobinin yerine geçerek dokuların oksijen almasını engellediğini" söyledi. Bu durumun kalp, beyin ve diğer hayati organlarda ani oksijen yetersizliği oluşturduğunu belirtti.
Belirtiler: sinsi başlangıç
Karbonmonoksit zehirlenmesinin genellikle sinsi başladığını ifade eden Şengüldür, ilk belirtilerin baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, mide bulantısı ve aniden gelen uyku hali olduğunu söyledi. Birçok kişinin bu şikayetleri yorgunluk veya grip başlangıcı sanarak önemsemediğini, ancak dinlenmek için uzanmanın tehlikeyi artırdığını vurguladı.
Baş ağrısı + soba = Uyarıdır. Ciddiye alın.
Acil durumda yapılması gerekenler
Belirtiler görüldüğünde en önemli adımın vakit kaybetmeden temiz havaya çıkmak olduğunu belirten Şengüldür, şu adımları önerdi: Kapı ve pencereleri açmak, karbonmonoksit kaynağını kapatmak (mümkünse) ve 112 Acil Çağrı Merkezi'ni aramak. Ayrıca, "Biraz oturayım geçer" düşüncesinin çok tehlikeli olduğunu, gaz etkisinin dakikalar içinde ağırlaşabileceğini ve bilinç kaybına yol açabileceğini söyledi.
Ev ve iş yerlerinde alınması gereken önlemler
Önlem olarak Dr. Şengüldür, soba, şofben ve kombi gibi yakıcı cihazların yıllık bakımının yetkili kişilerce yapılması, bacaların her sezon öncesi temizlenmesi ve çatlak veya tıkanıklık olmamasının sağlanması gerektiğini belirtti. Şofbenlerin banyo gibi küçük, kapalı alanlara yerleştirilmemesi gerektiğini, hem evde hem iş yerinde karbonmonoksit dedektörü bulundurmanın erken uyarı sağlayacağını söyledi. Ayrıca geceleri sobaya yüksek miktarda kömür eklemekten kaçınılması ve ortamda yeterli hava akışının sağlanmasının önemine dikkat çekti.
Sık yapılan hatalar
Şengüldür, en yaygın hataların cihaz bakımının ihmal edilmesi, bacası iyi çekmeyen sobalara fazla kömür eklenmesi, şofbenlerin kapalı alanlara kurulması ve kombilerin yetkisiz kişilerce kurulması veya tamir edilmesi olduğunu söyledi. Ayrıca kapalı garajda araç çalıştırma veya iç mekânda mangal yakma gibi davranışların da CO birikimine yol açtığını ekledi.
Sonuç
Karbonmonoksit zehirlenmesinin çoğu zaman fark edilmeyen ancak tamamen önlenebilir bir tehlike olduğuna dikkat çeken Dr. Erdinç Şengüldür, vatandaşlara kış aylarında cihaz bakımlarını aksatmamalarını ve mümkünse evlerine karbonmonoksit dedektörü yerleştirmelerini tavsiye etti. "Düzenli kontrol ve önlemler hayat kurtarır" sözleriyle uyarısını sonlandırdı.
DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ACİL TIP ANABİLİM DALI BAŞKANI DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDİNÇ ŞENGÜLDÜR, KARBONMONOKSİT (CO) ZEHİRLENMELERİNE KARŞI ÖNEMLİ BİLGİLER PAYLAŞTI.
