İsrail'in Gazze’ye Yönelik İki Yıllık Saldırılarında Sağlık Sektörü Derin Krizde
Gazze'deki Sağlık Bakanlığı verilerine göre, İsrail'in 8 Ekim 2023'te başlattığı operasyonlardan bu yana 1.701 sağlık çalışanı hayatını kaybetti. Saldırılar 24 ay boyunca yoğun şekilde sürdü ve sağlık çalışanlarının hedef alınması, bölgedeki insani krizin derinleşmesine yol açtı.
Sağlık Bakanlığı verileri ve meslek dağılımı
Gazze hükümetinin Basın Ofisi Müdürü İsmail es-Sevabite tarafından aktarılan verilere göre hayatını kaybeden sağlık çalışanlarının mesleki dağılımı şöyle bildirildi: 157 doktor, 366 hemşire, 103 eczacı, 254 tıbbi asistan ve 611 idari sağlık personeli.
Alıkonulma ve kayıplar
Bakanlık verileri ayrıca 362 sağlık çalışanının İsrail hapishanelerinde keyfi olarak alıkonulduğunu veya zorla kaybedildiğini, temel insani haklarından mahrum bırakıldığını gösteriyor. Alıkoyulanlar arasında 88 doktor, 132 hemşire, 72 sağlık teknisyeni ve 47 idari çalışan bulunuyor.
Sağlık hizmetlerine etkiler
İsrail ordusunun sağlık personeline yönelik öldürme ve alıkoyma politikaları ile sağlık tesislerine yönelik doğrudan saldırılar, Gazze'deki sağlık personeli sayısında ciddi azalmaya yol açtı. Bu durum, hizmet kapasitesini daraltırken ilaç ve tıbbi malzeme eksikliğiyle birleşerek sağlık sistemini çöküşün eşiğine getirdi. Bakanlık ve insan hakları raporları, bu koşulların özellikle hastalara ve yaralılara sunulan hizmette önemli aksamalar yarattığını vurguluyor.
Hapishanelerde yaşamını yitiren ve saldırılarda öldürülen bazı sağlık çalışanları
Adnan el-Burş
Adnan el-Burş, Şifa Hastanesi Ortopedi Bölüm Başkanıydı. Aralık 2023'te alıkonulduktan aylar sonra, Mayıs 2024'te İsrail hapishanesinde hayatını kaybetti.
Burş, Gazze’nin kuzeyindeki Nuseyrat bölgesinde bulunan El-Avde Hastanesi'nde çalışırken alıkonulmuştu.
Muhammed Nimr Gazaat
Muhammed Nimr Gazaat, çocuk cerrahisi ve genel cerrahi uzmanıydı. 12 Mayıs 2024'te Deyr el-Belah’taki bir hava saldırısında diş hekimi oğlu Yusuf ile birlikte öldürüldü. Gazaat, tıp eğitimini Mısır ve İngiltere'de almış ve Şifa Hastanesi Çocuk Cerrahisi Bölümü kurucuları arasında yer alıyordu.
İyad er-Rantisi
İyad er-Rantisi, kadın hastalıkları uzmanı olarak görev yapıyordu. Kemal Advan Hastanesine düzenlenen baskında gözaltına alınan Rantisi, alıkonulmasının ardından 17 Kasım 2024'te İsrail hapishanesinde işkence sonucu yaşamını yitirdi.
Ömer Feravne
Ömer Feravne, kadın hastalıkları uzmanıydı. 15 Ekim 2024'te Gazze’nin Tel el-Heva semtindeki evine düzenlenen hava saldırısında eşi, çocukları ve torunlarıyla birlikte öldürüldü. Feravne, İslam Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde öğretim üyeliği ve fakülte dekanlığı görevlerinde bulunmuştu.
Rafet Leb
Rafet Leb, Şifa Hastanesi Dahiliye Bölüm Başkanıydı. 18 Kasım 2024'te İsrail saldırısında hayatını kaybetti. Leb ayrıca Şeyh Hamed Rehabilitasyon ve Protez Hastanesinin yönetimini üstleniyor ve Endonezya Hastanesi doktorlarına eğitim veriyordu.
Hamdi en-Neccar
Hamdi en-Neccar, Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde görev yapıyordu. 1 Haziran 2025'te evini hedef alan bir saldırıda dokuz çocuğu da hayatını kaybetti; aldığı yaralar sonucu daha sonra yaşamını yitirdi. Saldırı sırasında görevde bulunan eşi doktor Ala en-Neccar sağ kurtuldu.
Mervan Sultan
Mervan Sultan, Endonezya Hastanesi Genel Müdürü ve kalp damar cerrahisi uzmanıydı. 2 Temmuz'da, aile fertleriyle birlikte Gazze kentinin batısına sığınmış olduğu bir apartmanı hedef alan hava saldırısında öldürüldü.
Alıkonulan ve kaybolan sağlık çalışanlarından bazıları
Hüsam Ebu Safiyye
Hüsam Ebu Safiyye, Kemal Advan Hastanesi Müdürüydü. İsrail ordusu tarafından 24 Aralık 2024'teki bir baskın sırasında tutuklandı. Ebu Safiyye daha önce 24 Kasım'daki bir saldırıda yaralanmış olmasına rağmen görev yerini terk etmemişti. Yetkililer, Şubat ayında kendisine yöneltilen "yasa dışı savaşçı" iddiası ve sonrasında ortaya çıkan işkence ile tıbbi ihmal iddialarını rapor etti.
Mervan El-Hams
Mervan El-Hams, Ebu Yusuf Neccar Hastanesi Müdürü ve sahra hastanelerinin yönetiminden sorumluydu. 21 Temmuz'da doktorluk görevi sırasında İsrail ordusuna bağlı bir birim tarafından gözaltına alındı. Sağlık Bakanlığı, gözaltı sırasında uygulanan şiddet nedeniyle Hams’ın ayağından yaralandığını ve nerede tutulduğu ile sağlık durumuna ilişkin bilgi bulunmadığını bildirdi.
Tesnim el-Hams
Tesnim el-Hams, Han Yunus'taki bir sağlık tesisinde hemşireydi ve doktor Mervan'ın kızıdır. 3 Ekim'de işe giderken İsrail özel kuvvetleri tarafından kaçırıldığı bildirildi. Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları İzleme Örgütü, silahlı bir birliğin bir araçtan inip hemşire El-Hams'a saldırdığını, ağzını kapattığını ve ardından kaçırdığını açıkladı.
Gazze'deki sağlık altyapısına yönelik bu kayıplar ve alıkonulmalar, uluslararası ve yerel aktörlerin dikkatini çeken bir insanî krizi sürdürmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından paylaşılan veriler, bölgedeki sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliğine ilişkin ağır uyarılar içermektedir.
