İran ile Avrupa Ülkeleri Arasında Nükleer Görüşmeler
İran devlet televizyonu, İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya arasındaki nükleer görüşmelerinin 25 Temmuz'da İstanbul'da gerçekleştirileceğini duyurdu. Bu görüşmeler, 2015'teki nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarının talebi üzerine düzenleniyor.
Görüşmelere Katılacak İsimler
26 Temmuz Cuma günü dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde yapılacak olan bu görüşmelere İran'ı temsilen Mecid Tahtrevançi ve Kazım Garibabadi katılacak.
Önceden Gerçekleşen Görüşmeler
İran ile E3 olarak adlandırılan nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları, 16 Mayıs tarihinde yine İstanbul'da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde bir araya gelmişti. Bu toplantıda taraflar, ABD ile İran arasında süren müzakereler sırasında yapılan görüşmelerin devamı konusunda anlaşma sağlamıştı.
İsrail'in Saldırıları ve Müzakere Sürecinin Kesilmesi
İran ile ABD arasındaki müzakereler devam ederken, İsrail, 13 Haziran'da İran'a yönelik bir saldırı başlattı. Bu durum, hem ABD hem de Avrupa ile müzakere sürecinin kesilmesine yol açtı.
Tetik Mekanizması ve Endişeler
İran, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşma ile kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayacak olan “tetik mekanizması” konusunda Avrupalı ülkelerden endişeli. Bu mekanizmanın süresi 18 Ekim'de sona erecek. Eğer İran'ın nükleer programı ile ilgili bir çözüm üretilmezse, Avrupa ülkelerinin bu tarihten önce mekanizmayı devreye sokabileceği öngörülüyor.
Tarihsel Arka Plan
14 Temmuz 2015'te, İran ile BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında, yaptırımların kaldırılması karşılığında İran'ın nükleer faaliyetlerinin sınırlandırıldığı bir anlaşma imzalanmıştı. Ancak, 2018 yılında ABD'nin anlaşmadan tek taraflı çekilmesi ve İran'a yaptırımların geri getirilmesi, müzakerelerin gidişatını olumsuz etkilemiştir.
İran, Avrupa ülkelerinden ABD'nin yaptırımlarını telafi edecek tedbirler almasını istemiş ancak bu konuda tatmin edici adımlar atılamamıştır. Bu durum sonucunda, İran anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmiştir.
Avrupa'nın Tehditleri ve İran'ın Tepkisi
İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD'nin anlaşmadan çekilmesinin ardından, İran'a BM yaptırımlarını yeniden getirme konusunda tehditte bulunmuşlardı. İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Avrupalı tarafların anlaşmanın temel ilkelerini ihlal ettiklerini ve bu sebeple mekanizmayı harekete geçirecek hukuki bir zeminleri olmadığını ifade etmiştir.
