İran'da etnik ve mezhepsel ayrımcılık tartışmaları, ulusal güvenlik bağlamında derinleşiyor. İran uzmanı Dr. Hurşit Dingil, 26 Şubat 2023 tarihinde İran Meclisi'nde farklı etnik grupların ana dilde eğitim almasını öngören yasa tasarısının reddedilmesinin özellikle Türkleri etkilediğini açıkladı. Dingil, bu konunun bir milli güvenlik meselesi olarak görüldüğünü belirtti.
Dingil, 246 milletvekilinin katıldığı oturumda, yasa tasarısına 104 olumlu, 130 negatif ve 5 çekimser oy kullanıldığını ifade etti. Önerilen düzenleme, haftada iki saat olmak üzere iki eğitim kademesinde seçmeli ders olarak ülkedeki etnik grupların ana dillerinin öğretilmesini amaçlıyordu. Ancak dersin içeriği Farsça'nın birincil dil olmaya devam edeceği şekilde düzenlenecekti.
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın geçtiğimiz süreçte Türkçe şiir okumasının ardından yaşanan krizler, etnik ve mezhepsel ayrımcılık konularının gündeme gelmesine neden oldu. Dingil, Pezeşkiyan'ın seçim öncesi verdiği vaatlerden birinin Farsça dışındaki dillere karşı ayrımcılığı ortadan kaldırmak olduğunu hatırlattı.
Dingil, yasa tasarısının reddinde, öğretmen eksikliği, eğitim materyali yetersizliği ve bütçe sorunlarının gerekçe olarak öne sürüldüğünü aktarırken, siyasi açıklamalarda ise İran'ın toprak bütünlüğüne yönelik tehdit algılarının ifade edildiğini vurguladı.
Yasa tasarısının reddinin Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini de olumsuz etkileyebileceği konusunda endişelerini paylaşan Dingil, İran’da büyük nüfusa sahip Türk kökenli vatandaşların ana dillerini konuşma haklarının kısıtlandığını belirtti. Ayrıca, İran Anayasası'nda din temelli azınlık tanımının yapıldığını belirten uzman, 15. maddeyle Farsça dışındaki dillerin eğitimde kullanılması üzerine yasal bir çerçeve bulunduğunu ifade etti.
Dingil, İran'ın dil politikasının Farsça'yı koruma amaçlı bir yapı üzerinde kurulduğunu belirterek, Mahsa Emini gösterileri ile birlikte başlayan değişim sürecinin devam ettiğini ve ulusal güvenlik stratejisinin bu bağlamda geliştiğini aktardı. Bu süreçte, toplumsal yeniliklere adapte olmanın önemini vurgulayan Dingil, İran'ın gelecekteki dil politikalarının bu tartışmalarla şekilleneceğini açıkladı.
6 maddeden oluşan 'Etnik ve Yerel Edebiyat Öğretimi' başlıklı yasa tasarısı, İran Meclisi tarafından 26 Şubat 2023 tarihinde büyük bir oy çokluğu ile reddedilmiştir.
İran uzmanı Dr. Hurşit Dingil, İran'da etnik ve mezhepsel ayrımcılık tartışmaları hakkında AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
İran uzmanı Dr. Hurşit Dingil, İran'da etnik ve mezhepsel ayrımcılık tartışmaları hakkında AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
