İklim Krizi ve Akdeniz Diyeti Üzerindeki Etkileri
İklim değişikliği, Akdeniz bölgesindeki tarımsal üretimi olumsuz etkileyerek gıda fiyatlarını artırıyor. U.S. News & World Report dergisi tarafından 7 yıl boyunca en sağlıklı diyet olarak seçilen Akdeniz diyeti, 2010 yılında Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne alındı. Ancak, iklim krizinin etkileri göz önüne alındığında, bu yaşam tarzı ve beslenme biçimi ciddi tehditler altındadır.
Akdeniz Bölgesi İklim Değişikliği Karşısında Hassas
Birleşmiş Milletler Çevre Örgütü (UNEP) verilerine göre, Akdeniz bölgesi, dünya ortalamasından %20 daha hızlı ısınıyor. Akdeniz diyetinin temel bileşenlerini oluşturan tarımsal üretim, iklim değişikliğinin olumsuz etkileriyle karşı karşıya. 2050 yılına kadar bölgedeki su ihtiyacının en az iki katına çıkması; 2100 yılına kadar ise sıcaklık artışının 1,8 ila 3,5 derece arasında olacağı öngörülüyor.
Fiziksel Aktivite ve Sosyalleşme Olumsuz Etkilenebilir
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) tarafından yapılan bir araştırma, iklim değişikliğinin dışarıda geçirilen gün sayısını azalttığını ortaya koydu. Örneğin, 2100 yılına gelindiğinde Portekiz'de kötü senaryoda dışarıda geçirilen gün sayısında 33, iyi senaryoda ise 7 gün kayıp yaşanacağı öngörülüyor.
Tarım Üzerindeki Olumsuz Etkiler
Akdeniz ülkelerinde zeytinyağı ve tahıl üretimi de iklim krizinden etkileniyor. 2022 yılı itibarıyla zeytinyağı üretimi Avrupa genelinde %39, İtalya’da %54 ve İspanya’da %27 oranında azaldı. Bu durum fiyatlara yansırken, sebze ve meyve gibi sağlıklı gıda seçenekleri de giderek daha pahalı hale geliyor.
Deniz Yaşamı ve Ekosistem Üzerindeki Tehditler
Akdeniz'deki deniz habitatı, kirlilik, iklim değişikliği ve aşırı avlanma nedeniyle tehdit altında. 1950-2011 yılları arasında deniz memelilerinin yaklaşık %40'ı ve balık türlerinin %34'ü kayboldu. Ekosistemler üzerindeki bu olumsuz etkiler, bölgedeki balıkçılığı da olumsuz şekilde etkilemektedir.
Uzman Görüşleri ve Öneriler
Sağlık Bilimleri Üniversitesi'nden Prof. Dr. Yüksel Altuntaş, Akdeniz diyetinin fiziksel aktivite ve sosyalleşmeyi teşvik ettiğini belirtiyor. İtalya Padova Üniversitesi’nden Prof. Dr. Paolo Tarolli ise artan sıcaklıkların tarımsal verimliliği tehdit ettiğini ve gıda fiyatlarının artmasının sağlıklı beslenmeyi zorlaştırabileceğini ifade ediyor.
Sonuç olarak, iklim değişikliği ve tarımsal üretimdeki düşüş, Akdeniz diyetini tehdit etmekle birlikte bölgedeki beslenme alışkanlıklarını da değiştirmeye zorlamaktadır. Çözüm için tüm ülkelerin işbirliği içinde çalışması gerektiği vurgulanmaktadır.
