Hacı Bektaş-ı Veli Dergahı Yazma Eser Koleksiyonu erişime açıldı
Anadolu'nun kültürel ve manevi hayatında önemli bir yer tutan Hacı Bektaş Veli mirası, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı (TÜYEK) tarafından dijital ortama taşındı. Kurumun resmi web sitesi yek.gov.tr üzerinden erişime açılan "Hacı Bektaş-ı Veli Dergahı Yazma Eser Koleksiyonu" katalog bilgileriyle birlikte ziyaretçilere sunuldu.
Koleksiyonun kapsamı ve tarihi önemi
Koleksiyonda toplam 465 eser katalog bilgileriyle yer alıyor ve eserler 290 cilt olarak kayıtlı. Alevi-Bektaşi tarihi, kültürü, fikriyatı, edebiyatı ve toplumsal yapısına dair hem özgün belgeleri hem de tarihi değişim süreçlerini gösteren temel kaynakları içermesiyle koleksiyon, Bektaşilik üzerine yapılacak çalışmalar için temel bir kaynak teşkil ediyor.
Tanıtım toplantısı: konuşmacılar ve vurgular
Tanıtım toplantısında konuşan TÜYEK Başkanı Coşkun Yılmaz, Hacı Bektaş Veli'yi Mevlana ve Hacı Bayram Veli ile birlikte bu toprakların önemli dinamiklerinden biri olarak nitelendirdi. Yılmaz, "Hacı Bektaş Veli, bir dönemin ihyacısı, inşacısı... Kendisinin fikir dünyası, kişiliği halen konuşulmaya devam ediyor" ifadelerini kullandı.
TÜYEK Katalog Koordinatörü Ali Aslan, Hacı Bektaş Veli'nin 13. yüzyılda Horasan'dan Anadolu'ya geldiğini ve hoşgörü, eşitlik, adalet, din ve sevgi anlayışını merkezine alan bir mutasavvıf ile öğretmen olduğunu belirtti. Aslan, koleksiyonu "bu mirasın yazılı eserler aracılığıyla günümüze ulaşmış en önemli tanıklarından biridir" sözleriyle tanımladı.
TÜYEK Katalog Grup Başkanı Fatih Yıldız, Hacı Bektaş Veli'nin insanlara rehberlik eden bir mürşit olduğunu ve yaşamını şekillendiren siyasi olaylardan birinin Anadolu'daki Babai İsyanı olduğunu aktardı. Yıldız, çeşitli meşreplerle irtibatına dair değerlendirmeler yaparken, esas odaklanılması gereken noktanın ortaya çıkan ilmi ve irfani birikim olduğunu vurguladı.
Kataloglama, dil dağılımı ve içerik çeşitliliği
Ali Aslan, kataloglama sürecinin hızlı ilerlediğini belirterek koleksiyonun dil dağılımını açıkladı: 295 Türkçe, 110 Arapça, 56 Farsça, 3 Arnavut alfabesi ile yazılmış nüsha ve 1 Kürtçe eser bulunuyor. Bu dağılım, koleksiyonun çok dilli ve çok katmanlı yapısını ortaya koyuyor.
TÜYEK'te yazma eser uzmanı Faruk Ağartan ise koleksiyonda yer alan eserlerin alan dağılımını paylaştı: 159 tasavvuf, 93 edebiyat, 15 Kur'an-ı Kerim ve 43 Kur'an-ı Kerim cüzü bulunuyor. Ayrıca parapsikoloji, tarih, İslam ahlakı, dua, akaid, kelam, fıkıh, tıp ve gramer gibi çeşitli alanlarda metinler yer alıyor.
Temel eserler ve nadir nüshalar
Koleksiyonun öne çıkan eserlerinden biri olarak "Makalat" gösterildi; Hacı Bektaş Veli'ye atfedilen bu eserin çok sayıda nüshası koleksiyonda mevcut. Ayrıca "Velayet-name" türündeki menkıbe eserleri, "Erkan-name" ve Fütüvvet-nameler koleksiyon kapsamında anıldı.
Ayrıca koleksiyonda Fuzuli'ye ait 11 eser, Mevlana'nın "Mesnevi - Ma'nevi" adlı eserinin 3 nüshası ve İbrahim Hakkı Erzurumi'nin "Marifetname" adlı eserinin 1234/1819 tarihli tezhipli nüshasının bulunduğu bildirildi.
Restorasyon, korunma ve koleksiyonun rolü
TÜYEK Konya Yazma Eserler Bölge Müdürü Bekir Şahin, koleksiyonun 2005'te Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğüne sevk edildiğini ve restorasyon ile korunma süreçlerinin yürütüldüğünü belirtti. Şahin, Hacı Bektaş Veli öğretilerinin farklı inanç ve kimlikleri bir araya getiren birleştirici bir rol üstlendiğini ifade ederek külliyenin tarihî işlevine dikkat çekti.
Şahin koleksiyonu şu ifadelerle özetledi: "Koleksiyon, Makalat nüshalarından mecmualara, cönklerden menakıbnamelere, fıkıh, tefsir, tasavvuf, tıp ve edebiyat eserlerine kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Her biri yalnızca bir tarihi belge değil, Anadolu'nun kültürel ve manevi hafızasının bir parçasıdır."
Program katılımcıları
Tanıtım programına katılanlar arasında İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) Genel Direktörü Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç da bulunuyordu ve yazma eserlere dair kısa bir değerlendirme yaptı.
Not: Koleksiyonun katalog bilgilerine ve dijital erişimine yek.gov.tr adresinden ulaşılabiliyor.
Anadolu'nun kültürel ve manevi hayatında evrensel bir bilgelik sembolü olan Hacı Bektaş Veli'nin mirası, dijital ortamda araştırmacıların ve gelecek nesillerin istifadesine sunuldu. TÜYEK'in Süleymaniye Külliyesi'nde gerçekleştirilen koleksiyonun tanıtım toplantısında TÜYEK Başkanı Coşkun Yılmaz, konuşma yaptı.
