Gizli şekerleri tanımak diyabetten koruyor
Uzm. Dr. Konul Faramarzi, diyabetten korunma yöntemleri ve gıdalarda saklı kalan şekerlerin fark edilmesinin önemine dikkat çekti. Modern beslenme alışkanlıklarının gereksinimin çok üzerinde şeker tüketimine yol açtığını vurgulayan Faramarzi, erken farkındalığın ve doğru etiket okumanın diyabet riskini azaltmada etkili olduğunu belirtti.
Küresel ve Türkiye ölçeğinde durum
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre bugün dünyada yaklaşık 540 milyon yetişkin diyabetle yaşıyor; uzmanlar bu sayının 2045 yılına kadar 780 milyonu aşmasını bekliyor. Türkiye’de ise diyabetli birey sayısının son 20 yılda hızla artarak 9 milyona ulaştığı tahmin ediliyor. Faramarzi, bu artışın yaşam tarzı ve beslenme kalıplarıyla doğrudan ilişkili olduğunu ifade etti.
Günlük şeker tüketimi ve DSÖ önerileri
Faramarzi, günümüzde birçok bireyin günde 90–100 gramdan fazla serbest şeker tükettiğine dikkat çekti. DSÖ, günlük serbest şeker miktarının toplam enerjinin %10unu, yani yaklaşık 25–30 gramı geçmemesini öneriyor. Faramarzi, birçok kişinin sadece bir kahvaltıda bu miktarı aşabildiğini belirtti.
Gıda etiketi okumak gizli şekerleri ortaya çıkarıyor
"Şeker tüketmiyorum" diyenlerin çoğunun farkında olmadan yüksek miktarda şeker aldığını söyleyen Faramarzi, şekerin yalnızca tatlılarda değil, hazır gıdalarda da gizli şekilde bulunduğunu hatırlattı. Kahvaltılık gevrekler, aromalı yoğurtlar, soslar, paketli atıştırmalıklar, hazır meyve suları ve soğuk çaylar sıkça yüksek miktarda gizli şeker içeriyor. Etiketlerde karşılaşılabilecek ifadeler: glikoz şurubu, fruktoz, dekstroz, maltoz, sakkaroz, invert şeker şurubu. Bu nedenle gıda etiketi okumak birinci adımdır.
Günlük alınan şekeri fark ettirmeden artıran alışkanlıklar
Gün içinde zararsız gibi görünen alışkanlıkların toplam şeker tüketimini üç-dört kat artırabileceğini belirten Faramarzi, kahveye eklenen şeker ve aromalı şuruplar, sık tüketilen meyve suları, hazır tatlılar, küçük kaçamakların sık tekrarı ve yemek sonrası atıştırmaların günlük şekeri kolayca 100 gramın üzerine çıkarabileceğini vurguladı.
Bu 8 belirti diyabetin habercisi olabilir
Belirtiler: sık idrara çıkma; aşırı susama; sürekli açlık hissi; yorgunluk ve halsizlik; görmede bulanıklık; kilo değişiklikleri; ciltte yaraların geç iyileşmesi, mantar veya enfeksiyonlar; el ve ayaklarda uyuşma ya da karıncalanma. Faramarzi, bu belirtilerden bir veya birkaçının aynı anda görülebileceğini, erken tanı ve düzenli doktor takibinin önem taşıdığını ifade etti.
Özetle, gizli şekerleri tanımak ve etiketleri doğru okumak, DSÖ önerileri doğrultusunda şeker alımını sınırlamakla birlikte diyabetten korunmada temel adımlardan biridir. Şüphe halinde sağlık profesyonellerine başvurmak erken tanı açısından kritiktir.
UZM. DR. KONUL FARAMARZİ
