Giresun'dan tıp literatürüne yeni yaklaşım: 'Karadeniz PEG Kuralı'
Giresun Eğitim ve Araştırma Hastanesinde demans hastalarının uzun dönem beslenme desteğinde kullanılan Perkütan Endoskopik Gastrostomi (PEG) işlemi için geliştirilen yeni değerlendirme sistemi, tıp literatürüne "Karadeniz PEG Kuralı" adıyla girdi. Sistem, PEG kararı verilen hastalarda ek dahiliye ve gastroenteroloji değerlendirmesini amaçlayarak daha objektif bir karar mekanizması sunuyor.
Geliştirme ve temel kriterler
Gastroenteroloji Anabilim Dalı (ABD) Başkanı Prof. Dr. Ahmet Cumhur Dülger, demans hastalarında en büyük sorunların beslenememe, yutma bozuklukları ve aspirasyon riskine bağlı komplikasyonlar olduğunu vurguladı. Dülger, PEG işlemini yıllardır uyguladıklarını belirterek, "PEG uygulanacak hastalarda nörolojik endikasyonların yanı sıra dahiliye ve gastroenteroloji açısından ek bir değerlendirme yapılabilir mi" sorusundan hareket ettiklerini açıkladı.
Yeni skorlama sistemi, iki temel ultrasonografik kriteri esas alıyor: karaciğer yağlanmasının olmaması ve fibrozis skorunun düşük olması. Bu kriterler üzerinden oluşturulan değerlendirme zinciri, nöroloji konsültasyonunu takiben PEG uygulanmasına yönelik daha bilimsel ve objektif bir karar süreci hedefliyor.
Çalışma verileri ve bulgular
Çalışma, yaklaşık 150 hasta üzerinde, bir yıllık verilerle hazırlandı ve uluslararası bilimsel platformda bildiri olarak kabul edildi. Prof. Dr. Dülger'in aktardığına göre, PEG uygulanan hastaların hiçbirinde anlamlı karaciğer yağlanması veya yüksek fibrozis skoru tespit edilmedi; elde edilen sonuçlar sistemi destekler nitelikte bulundu.
Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Gökhan Aydın, çalışmalarının tek merkezli olmasına rağmen güçlü klinik veriye dayandığını belirtti. Aydın, demans ve Alzheimer türü hastalarda PEG endikasyonlarının çoğunlukla nörolojik bulgulara göre konulduğunu, literatürde ise bu hastalar için net bir biyokimyasal veya radyolojik kriter seti bulunmadığını söyledi. Bu boşluğu doldurmak amacıyla ekip, hastaların kaşeksi, yaş ve beslenme yetersizliği gibi özellikleri nedeniyle karaciğer yağlanması ve fibrozis skorlarını öncelikli parametreler olarak ele aldı.
Kurum değerlendirmesi ve gelecek perspektifi
Giresun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Atilla Çıtlak, Gastroenteroloji Kliniğinin bölgesel ölçekte yoğun hizmet verdiğini, buna rağmen bilimsel üretimin de sürdürüldüğünü vurguladı. Çıtlak, "Karadeniz PEG Kuralı" gibi uluslararası kabul gören yeni bir klinik yaklaşımın hem kurumun hem de ülkenin bilimsel görünürlüğünü artıracağını belirtti ve emeği geçen ekibe teşekkür etti.
Sonuç olarak, Karadeniz PEG Kuralı demans hastalarında PEG uygulama kararlarına ek bir radyolojik değerlendirme katmanı getirerek daha nesnel ve disiplinlerarası bir yaklaşım sunuyor. Çalışmanın tek merkezli olması dikkate alınsa da, sunulan veriler kriterlerin klinik anlamlılığını destekliyor ve yöntemin daha geniş çalışmalarda doğrulanması öneriliyor.
GİRESUN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ GASTROENTEROLOJİ ABD BAŞKANI PROF. DR. AHMET CUMHUR DÜLGER, DEMANS HASTALARI İÇİN GELİŞTİRDİKLERİ YENİ TEDAVİ YÖNTEMİNİ TIP LİRATATÜRNE KARADENİZ PEG KURALI OLARAK GEÇİRDİKLERİNİ AÇIKLADI.
