Gaziantep Özel Anka Hastanesi'nden uyarı: Gıda zehirlenmelerinde artış
Gaziantep Özel Anka Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Nagihan Demir, Türkiye’de son haftalarda gıda zehirlenmesi vakalarının belirgin şekilde arttığını bildirerek hem tüketicilere hem işletmelere uyarılarda bulundu. Dr. Demir, gıda kontaminasyonunun "çiftlikten sofraya" uzanan tüm aşamalarda oluşabileceğini vurguladı.
Artışın nedenleri ve sık karşılaşılan etkenler
Dr. Demir, pandemi döneminde uygulanan yoğun hijyen tedbirlerinin gevşemesi, toplu beslenme merkezlerinin tekrar yoğunlaşması ve deniz ürünlerinin sık tüketilmesinin etkili olduğunu belirtti. Bu değişikliklerle birlikte klasik bakteri ve virüs enfeksiyonlarının yanı sıra deniz ürünleri kaynaklı zehirlenmelerde de artış gözlendiğini söyledi.
Sık görülen etkenler: Norovirüs, Hepatit A/E, Salmonella, Listeria, Staphylococcus aureus toksinleri (ani bulantı-kusma), Botulinum toksini (özellikle konserve gıdalarda; felç ve ölüm riski), mantar zehirlenmeleri, pestisit (tarım ilacı) kalıntıları ve ağır metaller.
Belirtiler ve yüksek risk grupları
Gıda zehirlenmeleri hafif semptomlardan hayatı tehdit eden tabloları kadar geniş bir spektrumda seyreder. Başlangıç belirtileri genellikle bulantı, kusma, sulu veya kanlı ishal, karın ağrısı ve ateştir; bazı durumlarda nörolojik belirtiler, kas güçsüzlüğü ve bilinç değişiklikleri görülebilir. Dr. Demir, özellikle çocuklar, gebeler, yaşlılar ve bağışıklığı baskılanmış bireylerin ağır seyreden vakalar açısından yüksek risk altında olduğunu vurguladı.
Tanı, bildirim ve örnekleme
Uzman, gıda zehirlenmesinden şüphelenildiğinde en önemli unsurun iyi alınmış bir öykü olduğunu belirtti: "Şikayetler aynı yemeği yiyen iki veya daha fazla kişide ortaya çıkıyorsa mutlaka salgın ihtimali değerlendirilmelidir." Tanı hastadan alınan dışkı, kan veya kusmuk örnekleriyle konur; hastanelerde gıda örneği alınmaz. Gıda numunesi alma yetkisi yalnızca İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine aittir.
Tedavi: Öncelik sıvı ve elektrolit dengesinin sağlanması
Sıvı ve elektrolit dengesi gıda zehirlenmelerinde en kritik ilk basamaktır. Çoğu vakada destek tedavisi yeterlidir; kusma ve ishal nedeniyle ortaya çıkan sıvı kaybının hızla yerine konması gerekir. Ağır vakalarda damar içi sıvı ve antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Dr. Demir, mantar, ağır metal ve pestisit zehirlenmelerinde ise etken maddeye yönelik antidot uygulandığını hatırlattı.
Korunma önerileri
Dr. Demir, zehirlenmeleri önlemek için tüketiciler ve gıda işletmeleri tarafından uygulanması gereken temel kuralları şöyle sıraladı:
Çiğ ve pişmiş gıdaları ayrı tutun.
Çiğ et, tavuk ve balıkla temas eden yüzeyleri hemen temizleyin.
Mutfak bezleri ve süngerleri sık değiştirin.
Pastörize edilmemiş süt ve çatlak yumurtalardan kaçının.
Sebze ve meyveleri iyi yıkayın.
Pişmiş gıdaları tekrar ısıtırken en az 74C’ye ulaşmasını sağlayın.
Şişmiş konserve ve paketleri kesinlikle tüketmeyin; son kullanma tarihlerini kontrol edin.
Dr. Demir'in uyarısı, hem bireysel hijyen önlemlerinin hem de işletmelerdeki gıda güvenliği uygulamalarının güçlendirilmesinin önemini bir kez daha ortaya koyuyor.
GAZİANTEP ÖZEL ANKA HASTANESİ ENFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ UZMANI DR. NAGİHAN DEMİR, TÜRKİYE’DE SON HAFTALARDA GIDA ZEHİRLENMESİ VAKALARININ BELİRGİN ŞEKİLDE ARTTIĞINI SÖYLEYEREK HEM TÜKETİCİLERE HEM İŞLETMELERE ÖNEMLİ UYARILARDA BULUNDU.
