Gaziantep'te küçük sinek (üvez) yoğunluğu günlük hayatı etkiliyor
Gaziantep’in kırsal mahalleleri başta olmak üzere kent genelinde son günlerde artan küçük sinek istilası, vatandaşların kapı ve pencerelerini açamamasına ve dışarıda nefes almakta güçlük çekilmesine neden oluyor. Halk arasında "üvez" olarak bilinen bu canlıların yoğunluğu günlük yaşamı olumsuz etkiliyor.
Belediye ilaçlaması ve sahada yapılan çalışmalar
Belediye ekipleri şehir genelinde park, bahçe ve su birikintilerinin bulunduğu alanlarda ilaçlama çalışmaları başlatmış olsa da, yapılan müdahaleler geçici etki gösteriyor ve istilanın önüne geçilemiyor. Fıstık üretim alanlarında da ilaçlama yoğunlaştırılmış durumda; ancak sahadaki yoğunluk devam ediyor.
Uzman değerlendirmesi: İklim koşulları ve mevsimsel etki
Gaziantep Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Yaran, sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesinin sineklerin aktivasyon dönemlerini uzattığını vurguluyor. Yaran şu değerlendirmeyi yapıyor:
"Son günlerde Gaziantep ilinde ve ilçelerinde gözlemlenen halk arasında ‘üvez’ olarak bilinen ‘Antep fıstığı psilidi’ oldukça yoğun bir popülasyon halinde şehir merkezlerinde vatandaşları rahatsız etmektedir. Özellikle küresel iklim değişikliğine bağlı olarak sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi ve Antep fıstığının toplanması nedeniyle pestisit kullanımının sonlanmasına bağlı olarak popülasyon miktarında ciddi artışlar gözlemlenmiştir."
İlaçlama neden sınırlı etkili?
Yaran, şehir merkezlerinde gereksiz ilaçlamanın çevreye zarar verebileceğini belirterek, havalar soğudukça ve yağmurlar başladığında popülasyonların doğal olarak düşeceğini ifade ediyor. Uzman, ilaçlamanın kısa vadede kent merkezindeki sorunu çözmede yetersiz kalabileceğini ve doğrudan bir fayda sağlamayabileceğini söylüyor.
Sinek türünün biyolojisi ve fıstığa etkisi
Yaran, bu sinek türünün Antep fıstığı yapraklarında bitki özsuyuyla beslendiğini ve insan ya da hayvan sağlığına olumsuz etkisi bulunmadığını belirtiyor. Türün fıstıkta yaratabileceği zararla ilgili olarak şunları aktarıyor:
"Bu sinek türü ‘Antep fıstığının yaprak biti’ olduğu için yapraklardaki öz suyu emerek fıstık zararlısı olarak bildiğimiz bir türdür. Fıstık ağacındaki öz suyu emerek orada yapışkan bir madde bırakır ve bitkinin nefes almasını sağlayan gözenekleri de kapatır. Böylece bitki hem karbondioksit alımı hem oksijen salınımını veya fotosentez faaliyetlerini geciktirdiği için yeterince büyüyemez ve ürün kaybına neden olur ya da fıstıkların yeterince içinin dolmamasına sebep olabilir."
Mevsimsel beklenti ve vatandaşlara öneriler
Uzmanlar, yazın çok sıcak geçtiği kentte sonbahar sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesinin ve şu an gündüzleri ölçülen 26 derece gibi yüksek değerlerin, sineklerin üremesi için uygun ortam yarattığını belirtiyor. Yaran, bu nedenle pencerelerin serinlemeyle birlikte mümkün olduğunca kapalı tutulmasını öneriyor ve ekliyor:
"Bu böceklerin insan sağlığına ya da diğer hayvanların sağlığına herhangi bir olumsuz etkileri bulunmamaktadır... Sineklerin popülasyon yoğunluğu çok yüksek olduğu için ilaçlamayla ya da başka bir önlemle sineklerle mücadele etmek mümkün değil ve birkaç gün içerisinde de havaların soğumasıyla beraber popülasyon yoğunluklarının düşeceğini ve insanları rahatsız eder pozisyondan çıkacağını düşünüyoruz."
Çiftçiler için not
Yaran, türün yılda 8-10 nesil verebildiğini ve Antep fıstığı hasadı nedeniyle pestisit kullanımının sona ermesinin popülasyon artışına katkı sağladığını belirtti. Bu durumun tarımsal üretim açısından dikkatle izlenmesi gerektiği vurgulanıyor.
Özetle, Gaziantep'teki yoğun küçük sinek görüngüsü temel olarak iklim değişikliğinin etkilediği sıcak sonbahar koşulları ve üretim-depolama dönemindeki pestisit kullanımının azalmasıyla ilişkilendiriliyor. Uzmanlar panik yapılmaması, gereksiz ilaçlamadan kaçınılması ve havaların soğumasıyla sorunun doğal olarak gerileyeceği konusunda uyarıyor.
KURAKLIĞIN ARDINDAN SİNEK İSTİLASI BAŞLADI
