Emeklilik sisteminde yaşanabilecek sorunların çözümüne yönelik olarak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sunulan öneri, emekli maaşı hesaplamalarında nüfus değişikliklerinin dikkate alınarak sürdürülebilirliğin sağlanmasını amaçlıyor. SGK'nın 2023 Yılı Faaliyet Raporu'na göre, 2023 yılında toplam gelirleri 2.1 trilyon TL, giderleri ise 2.2 trilyon TL olarak gerçekleşti. Gelirler içinde en büyük kalemi, 1 trilyon 463 milyar TL ile prim gelirleri oluştururken, giderler içinde ise 1 trilyon 408 milyar TL ile emekli aylıkları en yüksek harcama kalemini oluşturdu.
2023 yılı bütçesi hazırlanırken öngörülen emekli aylığı ödemeleri 1 trilyon TL iken, bu rakamın 1.4 trilyon TL'ye çıkması dikkat çekti. Emekli aylık artışlarının öngörülenin üzerinde gerçekleşmesinin nedeni olarak ise en düşük emekli aylığının yükseltilmesi ve EYT düzenlemesi gösterildi.
SGK'nın raporunda, sosyal güvenlik sisteminin dağıtım esaslı finansman modeline göre yürütüldüğü, aktif çalışanlar ve işverenlerden alınan prim gelirlerinin, mevcut emeklilere veya hak sahiplerine emekli aylığı ödemek ve sağlık harcamalarını karşılamak amacıyla kullanıldığı belirtiliyor. Sosyal güvenlik sistemine prim ödeyen çalışabilir nüfus ile aylık alan ileri yaş nüfusun kompozisyonunun, mali sürdürülebilirlik açısından önemine dikkat çekilen raporda, nüfus yapısıyla bağlantılı olarak sosyal güvenlik politikalarının periyodik olarak gözden geçirilmesi ve gerekli adımların atılması gerektiği vurgulanıyor.
SGK'nın önerisine göre, emeklilik uygulamalarında otomatik ayarlama mekanizmalarından yararlanılacak. Bu mekanizma, doğurganlık oranı, beklenen ömür, istihdam oranı, göç gibi demografik veya ekonomik değişkenlere uyum sağlamak için emekli aylığına esas teşkil eden parametrelerin otomatik olarak güncellenmesini sağlayacak.
Emeklilikte yaşanabilecek sorunlara karşı şimdiden önlem alınması gerektiğini vurgulayan SGK'nın önerisi, emekli maaşı hesaplamalarında nüfus değişikliklerinin dikkate alınarak sürdürülebilirliğin sağlanmasını hedefliyor. Bu öneri, emekli aylıklarında yaşanabilecek dengesizlikleri engelleyerek sistemin daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde işlemesini amaçlıyor.
