Erhürman'dan gündeme ilişkin değerlendirme
KKTC Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, devir teslim töreninin ardından Cumhurbaşkanlığı Ofisi'nde AA muhabirine gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu. Erhürman, seçim sonrası toplumsal birlik vurgusunu yineleyerek, 'Seçimde kaybeden yok' ifadesine bağlı kaldı ve toplumun demokrasi bilincine dikkat çekti.
Toplumsal demokrasi ve seçim değerlendirmesi
Mecliste hararetli tartışmalar yaşanabildiğini, ancak salon dışına çıkıldığında toplumun birlikte sohbet edip kahve içtiğini belirten Erhürman, bunun Kıbrıs Türk halkında derin bir demokrasi bilinci ve hoşgörü olduğunu gösterdiğini söyledi. Seçimin kazananının Kıbrıs Türk halkı, çocuklar ve kardeşlik olduğunu vurguladı: 'Bu seçimin kaybedeni yok. Bu seçimi, Kıbrıs Türk halkı kazandı, çocuklarımız kazandı, kardeşliğimiz kazandı.'
Siyasi eşitlik konusundaki kararlılık
Erhürman, siyasi eşitliğin kendisi için 'yaşamsal kırmızı çizgi' olduğunu belirterek, bu konuda asla taviz verilmeyeceğini ifade etti. Siyasi eşitliğin müzakerelerde pazarlık konusu haline gelmesinin, Kıbrıs Rum liderliğinin masadan çekilmesinin gerekçesi olabildiğini söyledi: 'Siyasi eşitlik benim için kırmızı çizgi.'
Erhürman, müzakerelere ilişkin tek taraflı fedakârlıkların kabul edilemeyeceğini, masaya oturmadan önce siyasi eşitliğin gözetilmesi gerektiğini vurguladı.
Annan Planı, Papadopoulos ve Anastasiadis örnekleri
Erhürman, Annan Planı referandumundan önce GKRY lideri Nikolas Papadopoulos'un son dakikada 'Ben bir devlet aldım, toplum bırakamam' diyerek olumsuz çağrı yaptığını, Nikos Anastasiadis'in ise 2017'de Crans-Montana'da 'Siyasi eşitliği ben halkıma anlatamam' yaklaşımıyla masadan kalktığını hatırlattı. Bu örnekleri, Kıbrıs Rum liderliğinin müzakerelerde siyasi eşitlik konusundaki tavrını gösteren tarihsel tecrübe olarak değerlendirdi.
BM'den zaman sınırlaması ve taahhüt talebi
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Crans-Montana sonrası 'müzakere sürecinde zaman sınırlaması olacak' sözüne atıf yapan Erhürman, BM'nin bu taahhüdü sahiplenmesini istedi. Ayrıca Kofi Annan raporunda yer alan 'bugünkü statükoya geri dönmeme' maddesinin önemine dikkat çekti ve o raporun o dönemde BM Güvenlik Konseyi'ne gitmediğini, gitse izolasyonların kaldırılmasına yönelik çağrının bağlayıcı olacağını belirtti. Bu nedenle baştan taahhüt beklediğini söyledi.
GKRY'deki yabancı askeri varlık ve güvenlik kaygıları
Erhürman, son iki yılda Güney Kıbrıs'ta İsrail, ABD ve Fransa gibi devletlerin askeri varlığının artmasının güvenlik kaygılarını yükselttiğini ifade etti. Baf Hava Üssü'nün İsrail'e imtiyazlı kullanım hakkı verilmesi ve bölgesel gerilimlerin KKTC'de sığınak tartışmalarını gündeme getirdiğini anlattı.
GKRY lideri Nikos Hristodulidis'in, Türkiye'ye karşı denge kurmak amacıyla dış aktörleri Ada'ya çektiğini, bunun Ada'yı daha güvensiz bir yere dönüştürdüğünü söyledi ve Türkiye'nin Ada'nın tamamının garantörü olduğunu yineledi: 'Türkiye Cumhuriyeti, evet, Ada'nın tamamının garantörüdür.'
Türkiye ile ilişkiler ve müzakerelerde istişare
Erhürman, seçim kampanyası süresince müzakerelerin Türkiye ile istişare edilmeden yürütülmeyeceğini ifade ettiğini hatırlattı ve ilk ziyaretinin geleneksel olarak Türkiye'ye olacağını açıkladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarına ve yemin törenine katılan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'a değinen Erhürman, geçmişte hiçbir KKTC cumhurbaşkanının müzakereleri Türkiye ile istişare etmeden yürütmediğini söyledi.
Erhürman, Türkiye-KKTC ilişkilerinin 'çok özel' olduğunu vurgulayarak, bundan sonra da hiçbir müzakere veya dış politika hamlesinin Türkiye ile istişare edilmeden yapılmayacağını belirtti ve ilişkileri daha da ileriye taşımayı görev bildiğini ifade etti.
Ekonomik projeler ve bölgesel gerçeklik eleştirisi
Güney Kıbrıs, İsrail ve Yunanistan arasında planlanan elektrik bağlantısı projesinin (Great Sea Interconnector) güzergâh seçiminde Türkiye'nin dışlanmasının ekonomik ve coğrafi açıdan makul olmadığını savunan Erhürman, 'Burası coğrafi olarak Türkiye'ye en yakın' diyerek, siyasi gerekçelerle gerçeklerden uzaklaşılmaması gerektiğini söyledi.
Sonuç: Görmezden gelinemeyecek bir aktör olarak KKTC
Erhürman, Türkiye Cumhuriyeti ve Kıbrıs Türk halkının bu bölgede görmezden gelinemeyeceğini vurguladı: 'Biz hep vardık. Bugün de varız. Yarın da var olacağız.' GKRY tarafının Kıbrıs Türk tarafını yok sayarak hareket etmesinin sonuçta kendilerine zarar vereceğini belirtti.
Erhürman'ın ana mesajı: Siyasi eşitlikten taviz verilmeyecek, müzakereler Türkiye ile istişareyle yürütülecek ve GKRY'deki artan yabancı askeri varlık bölgesel güvenlik için endişe kaynağıdır.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, devir teslim törenin ardından Cumhurbaşkanlığı Ofisi'nde, AA muhabirine gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
