Dr. Mehmet Yavuz: İsimlerin erken açıklanması toplum hafızasında geri dönüşü olmayan iz bırakıyor
Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, bahis soruşturmasında disiplin sevkleri ve kamuoyuna yapılan açıklamaların toplumsal ve bireysel düzeyde oluşturduğu etkileri değerlendirdi. Yavuz, sürecin yalnızca hukuki bir mesele olmaktan çıktığını, adalet algısı ve nöropsikolojik yapıda derin etkiler bıraktığını belirtti.
Disiplin süreçleri ve sosyal hafıza
Dr. Yavuz, Türkiye gündemini meşgul eden soruşturmada isimlerin henüz yargı süreci tamamlanmadan açıklanmasının sosyal hafızada geri dönüşü olmayan izler bıraktığını ifade etti. İnsan zihninin ilk duyduğu bilgiyi gerçek kabul etme eğilimine dikkati çekerek bu bilişsel olguya 'anchoring bias' adını verdi. Yavuz’a göre hukuken aklanma ile toplum nezdinde aklanma farklı sonuçlar doğuruyor.
Bahis davranışlarının sınıflandırması
Yavuz, bahis davranışlarını nöropsikolojik açıdan farklı risk düzeyleriyle tanımladı: dürtüsel ve düşük riskli kuponlar, stres boşaltma amaçlı orta riskli davranışlar, bağımlılık eğilimli klinik risk ve branş içi manipülasyon amaçlı toksik risk. Bu farklılıkların aynı kefeye konmasının adalet ve toplum algısı üzerinde tahribat yaratacağını vurguladı.
Soruşturmanın odak noktası: Yönetim katı
Uzman, sistemin kirini üreten yerlere dikkat çekerek asıl soruşturulması gerekenlerin kulüp yöneticileri, menajer ağları, teknik ekipler ve bahis firmalarıyla ilişki içinde olan çevreler olduğunu söyledi. Alt lig oyuncularını sistemin en zayıf halkası olarak nitelendirirken, gerçek aktörlerin perde arkasında kalması halinde soruşturmanın göstermelik kalacağı uyarısında bulundu.
Sporcuların nöropsikolojik bedeli
Etiketlenmiş sporcuların aklandıktan sonra bile psikolojik olarak yıpranacağının altını çizen Yavuz, stigma nedeniyle amigdalanın sürekli tetiklenmesi, kortizol dengesinin bozulması, özgüvende çökme ve performans düşüşü gibi olumsuz sonuçların yaşanabileceğini ifade etti. Bunun bireysel değil, sporun geleceği açısından da travmatik sonuçlar doğuracağını belirtti.
Hakemlerin durumuna ilişkin değerlendirme
Dr. Yavuz, hakemliğin yüksek stres ve medya baskısına maruz kalan bir meslek olduğunu vurguladı. Hakemlerin sistemsel baskının mağduru olabileceğini, düşük maaş, yüksek baskı ve yalnızlığın risk alma eğilimini artırdığını söyledi. Bununla birlikte tek başına hakemin bir maçın tamamını manipüle etmesinin nadiren mümkün olduğunu, manipülasyonların genellikle ağ yapısı içinde gerçekleştiğini kaydetti.
Yavuz, soruşturmada en kolay ulaşılan küçük parçalara ceza verilmesinin, büyük aktörlerin perde arkasında kalması durumunda adaletin sağlanamayacağını belirterek, gerçek çözümün sistemi bütüncül olarak sorgulamak olduğunu vurguladı.
NÖROLOJİ UZMANI DR. MEHMET YAVUZ
