Osmanlı'dan Cumhuriyet'e İstanbul'un Kültürel İletişim Mekanları
Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Dr. Cem Sökmen, "İbn Haldun Akademi 2025" etkinlikleri kapsamında "Osmanlı'dan Cumhuriyet'e İstanbul'un Kültürel İletişim Mekanları" başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Bu yılki akademi programı, "Geliştiren Kültür ve İklim" temasıyla İbn Haldun Üniversitesi Külliyesi'nde düzenleniyor.
Kahvehane ve Kıraathanelerin Tarihsel Önemi
Sökmen, sunumunda İstanbul'daki kahvehane ve kıraathanelerin tarihsel ve kültürel sosyalleşme mekanları olduğunu belirtti. "Kahvehane ve kıraathaneler, kültürel aktarım söz konusu olduğunda çok önemli bir anlama sahiptir," dedi.
İstanbul'un Suriçi bölgesi, kadim kültürel mekanların varlığını sürdürdüğünü vurgulayan Sökmen, Çorlulu Ali Paşa Medresesi, Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği (İLESAM) ve Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) gibi kurumların bu bölgedeki önemine dikkat çekti. Bu mekanlar, yazarlar ve sanatçılar için bir buluşma noktası olmuştur.
Kahvehanelerin Tarihçesi
Cem Sökmen, kahvehanelerin İstanbul'da 1554 yılında faaliyete geçtiğini ifade ederek, kahvehanelerin, kahve bitkisinin bulunmasıyla birlikte ortaya çıktığını anlattı. İstanbul'un 1950'lere kadar 1 milyon nüfus barındırdığını ve şehrin sosyal yapısının ev, cami ve çarşıdan oluştuğunu dile getirdi.
Osmanlı’da başlayan modernleşme hareketleri ile kıraathanelerin sosyal bir merkez haline gelmeye başladığını belirten Sökmen, Beyazıt Meydanı'nda kurulan Sarafin Efendi kıraathanesinin önemi üzerine de değerlendirmelerde bulundu.
Kıraathanelerin Rolü
Sökmen, kıraathanelerin sosyal hayat üzerindeki etkisini vurgulayarak, "Kıraathaneler, yeni gelişen siyasal ve kültürel ortamın mekanları olarak önemli bir role sahip olmuştur," diyerek Fevziye Kıraathanesi’nin Türkiye Futbol Federasyonu'nun ilk mekanı olduğunu örnek verdi.
Ayrıca, Beyazıt Meydanı'nın yanı sıra Beyoğlu'ndaki Baylan Pastanesi gibi diğer mekanların da sosyal buluşma noktaları olduğunu aktardı.
Günümüzdeki Durum
Sökmen, kıraathanelerin geçmişte önemli bilgi ve haberleşme merkezleri olduğunu belirterek, günümüzde bu mekanların anlamının azaldığını ifade etti. Yeni iletişim araçları olan radyo, televizyon ve sosyal medyanın ön planda olduğunu vurguladı.
Sonuç olarak, kıraathaneler, bir zamanlar şehir yaşamında merkezi bir öneme sahipken, günümüzün değişen şartlarıyla bu rolleri büyük ölçüde sönümlenmiştir. Ancak, bu mekanlar hala hatıralarımızda ve kültürel belleğimizde önemli bir yer tutmaktadır.
Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Dr. Cem Sökmen, "İbn Haldun Akademi 2025" kapsamında "Osmanlı'dan Cumhuriyet'e İstanbul'un Kültürel İletişim Mekanları" başlıklı bir sunum yaptı.
Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Dr. Cem Sökmen, "İbn Haldun Akademi 2025" kapsamında "Osmanlı'dan Cumhuriyet'e İstanbul'un Kültürel İletişim Mekanları" başlıklı bir sunum yaptı.
