Dijital ayrılık kaygısı: Uzman Psikolog Arzu Hamurcu açıklıyor
Dijital ayrılık kaygısının tanımı
Uzman Psikolog Arzu Hamurcu dijital ayrılık kaygısını, yetişkinlerin bir dijital nesneyle bağlantısının koptuğu hissinin ayrılık kaygısına dönüşmesi olarak tanımlıyor. Hamurcu'ya göre "Teknolojik cihazlardan ya da sosyal medyadan uzaklaşma kaygısı bildiğimiz ayrılık kaygısının dijital versiyonudur". Bu durum, bir bebeğin annesinden ayrı kaldığında yaşadığı kaygının yetişkinlerin cihazlarından ayrı kaldıklarında yaşadığı hâl ile benzerlik gösteriyor.
Beyindeki mekanizma: dopamin ve ödül döngüsü
Hamurcu, dijital etkileşimlerin beyinde dopaminle ilişkilendirildiğini vurguluyor. Bildirimler, beğeniler ve mesajlar beynin ödül sistemini çalıştırıyor; bu ödül akışı kesildiğinde kişi yalnızlık ve ayrılık hissi yaşayabiliyor. Uzman, bu mekanizmanın cihazlara dönük tekrar eden davranışları pekiştirdiğini ve kaygının kökeninde dopamin döngüsünün önemli bir rolü olduğunu belirtiyor.
Belirtiler ve problem haline gelmesi
Hamurcu, kaygının genellikle sürekli kontrol etme mekanizmasından kaynaklandığını ifade ediyor. Telefonun şarjı bittiğinde, maile ulaşamadığınızda veya bildirimleri kaçırdığınızda kişilerde panik ve yalnız kalma hissi ortaya çıkabiliyor. Buna bağlı olarak insanlar gündemden uzaklaşıyorum, bir şeyi kaçırıyorum gibi endişeler yaşayabiliyor. Uzmanın gözlemlerine göre bu durum, zamanla günlük işlevleri etkileyen bir problem haline gelebiliyor.
Günlük alışkanlıklarda görülen etkiler
Uzun süreli ekran kullanımı ve kısa dikkat süreleri de uzman tarafından vurgulanan noktalardan. Hamurcu, algoritmaların dopamin seviyesini artıracak içerikler sunduğunu ve bunun sonucunda insanların artık 30 saniyeden uzun videoları izlemekte zorlandığını, hatta dikkatlerinin 10 saniyede başka içeriklere kaydığını ifade ediyor. Bu döngü ekran süresini artırıp kişinin kontrol hissini azaltıyor.
Baş etme yolları ve öneriler
Hamurcu, dijital ayrılık kaygısını azaltmak için bilinçli uzaklaşma stratejileri öneriyor. Gün içinde ekransız bir saat geçirmek, telefon bildirimlerini kapatmak veya sosyal medya uygulamasını ana ekrandan kaldırmak gibi küçük düzenlemelerin refleksif kullanımın önüne geçebileceğini belirtiyor. Bu uygulamalar, kişinin kendiyle baş başa kalmaya tahammülünü artırarak telefon alışkanlığını zayıflatabilir.
Sonuç: Kontrolü geri almak
Hamurcu'ya göre dijital ayrılık kaygısı, temelinde kişisel ayrılık kaygısıyla örtüşüyor; bu nedenle çözüm, ekranların bizi kontrol etmesine izin vermemek. Ekran süresini azaltmak, bildirimleri sınırlamak ve bilinçli tercihler yapmak, dijital kullanımı daha sağlıklı bir noktaya çekmek için etkili adımlar olarak öne çıkıyor.
UZMAN PSİKOLOG ARZU HAMURCU, YETİŞKİNLERİN DİJİTAL BİR NESNE İLE BAĞLANTISININ KOPMA HİSSİNİN DİJİTAL AYRILIK KAYGISINA DÖNÜŞTÜĞÜNÜ SÖYLEYEREK, "TEKNOLOJİK CİHAZLARDAN YA DA SOSYAL MEDYADAN UZAKLAŞMA KAYGISI BİLDİĞİMİZ AYRILIK KAYGISININ DİJİTAL VERSİYONUDUR" DEDİ.
