Çocuğunuzun Otizm Riski: Ebeveynlerin Sorması Gereken 6 Kritik Soru
Memorial Antalya Hastanesi Çocuk Nörolojisi Bölümü’nden Uzm. Dr. Filiz Mıhçı, Sağlık Bakanlığı’nın Otizm eylem planı kapsamında 16-23 Aralık Otizm farkındalık haftası dolayısıyla otizm farkındalığının önemine dikkat çekti. Uzm. Dr. Mıhçı, ebeveynlerin çocuklarını erken dönemde gözlemlemesinin hayati olduğunu vurguladı.
Erken tanı ve eğitimin önemi
Dr. Filiz Mıhçı, son yıllarda tanı yaşının düştüğünü ve tanı kriterlerinin genişlemesiyle her 36 çocuktan birine otizm tanısı konduğunu belirtti. Otizmin erkek çocuklarda daha sık görüldüğünü ve bunun bir hastalık değil, farklı bir nörogelişimsel durum olduğunu söyledi.
Uzm. Dr. Mıhçı, erken tanının çocuğun gelişiminde belirleyici olduğunu, ideal olarak 18-24 aylarda tanı konup yoğun özel eğitim ve davranışsal terapi alan çocukların %50'den fazla oranda belirgin düzelme gösterebildiğini aktardı. Ayrıca, 2 yaşından itibaren haftada 40 saat eğitim alan bir çocuğun 5 yaşında normal anaokuluna gitme olasılığının %60'ın üzerinde olduğunu; aynı eğitime 5 yaşında başlandığında bu oranın %5'in altına düştüğünü bildirdi. Dr. Mıhçı, 1-4 yaş döneminin beyin plastisitesi açısından en etkili dönem olduğunu ve haftada 25-40 saat doğru eğitimin birçok çocukta iletişim ve sosyal becerilerde ilerleme sağladığını vurguladı.
6 kritik soru
Uzm. Dr. Mıhçı, ebeveynlerin çocuklarına yöneltmeleri gereken kritik soruları şöyle sıraladı:
1. Çocuğunuz 12 aylıkken gülümsediğinizde gülümsüyor mu?
2. İsmini söylediğinizde dönüp bakıyor mu?
3. Parmağınızla bir şeyi gösterdiğinizde o da o yöne bakıyor mu?
4. 18 aylıkken en az 6-10 kelime konuşuyor mu?
5. Oyuncak arabayı tekerleğinden tutup sürekli çevirmek yerine sürmeye çalışıyor mu?
6. Parmak ucunda yürüyüp sürekli aynı beden hareketlerini tekrarlıyor mu?
Bu sorulardan 2 veya daha fazlasına “hayır” diyorsanız, lütfen vakit kaybetmeden bir Çocuk Nöroloji veya Çocuk Psikiyatrisi uzmanına başvurun. Dr. Mıhçı, birkaç aylık gecikmenin bile çocukların geleceğini etkileyebileceğini belirtti.
Tedavi yaklaşımı ve ekip
Uzm. Dr. Mıhçı, otizm yönetiminin ekip işi olduğunu, çocuk nörolojisi uzmanının gelişimsel değerlendirme yapması, eşlik eden nörolojik durumları tarayıp gerekli test ve tedavileri planlaması gerektiğini söyledi. Ailelerin uygun eğitim programlarına yönlendirilmesinin kritik olduğunu vurguladı.
Erken yaşta başlanan bireysel ve grup özel eğitim programlarının, davranış terapilerinin ve konuşma terapilerinin çocuğun işlevselliğini artırıp uyumsuz davranışları azalttığını belirtti. Tedavi sürecinde çocuğun doktoru, özel eğitimcisi, konuşma uzmanı, çocuk psikiyatri ve çocuk nöroloğunun ekip içinde yer alması gerektiğini, ilaç tedavilerinin ise otizme eşlik eden sorunları azaltmaya yönelik olduğunu ifade etti.
UZM. DR. FİLİZ MIHÇI
