Çin, Japonya'nın katılmama çağrısını diplomatik kanallardan protesto etti
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Guo Ciakun, başkent Pekin'de düzenlenen olağan basın toplantısında, Japon Kyodo haber ajansının aktardığı iddialara ilişkin değerlendirmede bulundu. Guo, Tokyo yönetiminin yurt dışı diplomatik temsilcilikleri aracılığıyla ülkelere Pekin'deki 80. yıl anma törenlerine katılmamaları yönünde telkinde bulunduğu iddiaları üzerine, Japonya'yı diplomatik kanallardan protesto ettiklerini ve açıklama talep ettiklerini açıkladı.
Çin'in tavrı ve tarihi vurgu
Guo, Çin'in söz konusu törenleri, tarihi hatırlamak, vatanı uğruna ölenleri anmak, barışı kutlamak ve daha iyi bir geleceğin yolunu açmak amacıyla düzenlediğini vurguladı. Sözcü, tarihle dürüstçe yüzleşen ve tarihten ders çıkaran ülkelerin bu anmalara kuşku ile yaklaşmayacağını belirtti.
Guo ayrıca, Japonya'nın kendi tarihine ilişkin tutumunun savaş sonrasında uluslararası topluma yeniden dahil olmanın ön koşulu olduğunu hatırlatarak, Japonya'nın tarihsel meselelerle yüzleşmesi, militarizmle bağını koparması ve barışçı kalkınma yoluna samimiyetle bağlı kalmasının önemine işaret etti. Sözcü, Japonya'nın güven kazanmasının, Çin ve diğer kurban ülkelerin halklarının duygularına saygı gösterilmesine bağlı olduğunu söyledi.
Zirve ve tören takvimi
Çin, 31 Ağustos-1 Eylül tarihlerinde başkent Pekin yakınındaki Tiencin kentinde Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Liderler Zirvesine ev sahipliği yapacak. Zirvenin ardından, 3 Eylülde Pekin'deki Tienanmın Meydanı'nda İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin yıl dönümü dolayısıyla törenler, aralarında askeri geçidin de bulunduğu etkinliklerle yapılacak.
Kaynağın aktardığına göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin dahil zirveye katılacak liderlerden bazılarının askeri geçit törenine katılması bekleniyor. Kyodo ajansının diplomatik kaynaklara dayandırdığı haber ise Tokyo'nun denizaşırı büyükelçilikleri aracılığıyla Avrupa ve Asya ülkelerine, Çin'in anma törenlerinin 'Japonya karşıtı çağrışımlar' taşıdığı ve liderlerin katılımını dikkatle değerlendirmeleri gerektiği yönünde mesaj ilettiğini ileri sürmüştü.
Geçmiş gerilimler
Çin, İkinci Dünya Savaşı'nı resmi olarak 'Çin Halkının Japon Saldırganlığına Direniş Savaşı ve Dünya Anti-Faşist Savaşı' şeklinde tanımlıyor. Tokyo yönetimi ise savaşın bu adla anılmasını 'Japon-karşıtı' olarak değerlendiriyor.
Geçmişte, 2015'te savaşın 70. yıl dönümünde düzenlenen askeri geçit töreninde dönemin Çin Devlet Başkanı Şi Cinpingin yaptığı konuşma ve tarih vurguları Japonya'da tepki yaratmıştı. Dönemin Japonya Başbakanı Abe Şinzo bu konuşmaya karşı çıkarak, savaş sonrası doğan nesillerin özür dilemeye mahkûm olmaması gerektiğini vurgulamıştı. O dönemde Abe ve bazı Batılı liderler törene katılmamıştı.
Değerlendirme: Diplomatik protesto, iki ülke arasındaki tarihsel ve siyasi gerilimlerin uluslararası etkinlikler zemininde nasıl yeniden gündeme gelebileceğini gösteriyor. Törene katılma kararı, liderlerin bölgesel ilişkiler ve içerideki algı yönetimi dengelerini gözeterek verecekleri diplomatik bir tercih olarak öne çıkıyor.
