Yelmaniye Camii: 1404 tarihli Selçuklu eseri ve nadir denge sütunları
Tunceli'nin Çemişgezek ilçesi Tepebaşı Mahallesi'nde yer alan Yelmaniye Camii, 1404 yılında Timur döneminde Emir Taceddin Yelman Bin Keykubat tarafından yaptırıldı. 621 yıldır ayakta kalan yapı, özellikle giriş kapısının iki yanında konumlanan ve özgün işçilikleriyle dikkat çeken denge sütunlarıyla öne çıkıyor.
Tarihçe ve işlev
Cami, tarihsel kayıtlarda medresenin mescidi olarak anılıyor. Yapım yılı ve kurucu adı gibi önemli bilgiler yapının tarihsel bağlamını netleştiriyor. Osmanlı ve Selçuklu mimarisinin izlerini taşıyan yapı, hem ibadete açık olması hem de bölge mirası açısından yerel önemini koruyor.
Mimari özellikler: Sekizgen denge sütunları
Yapının en ayırt edici mimari unsuru, giriş kapısının her iki yanında yer alan sekizgen denge sütunları. Bu sütunlar, caminin statik dengesini takip etmek ve depremler sonrası olası hasarları tespit etmek amacıyla tasarlanmış. Sütunların kendi ekseni etrafında dönebilme özelliği, çökme veya göçüğün varlığı durumunda yapının temelinde veya dengesinde bir bozukluk olup olmadığını gösterebiliyor. Bu nedenle Türkiye'de nadir görülen örneklerden biri olarak değerlendiriliyor.
Yerel değerlendirme ve ziyaretçi ilgisi
İbrahim Köse adlı yöre sakini, caminin medreseye bağlı bir mescit olduğunu ve miladi takvime göre 1404'te yapıldığını belirtiyor. Köse, kapı yanlarındaki sekizgen sütunların deprem mukavemetini anlamak amacıyla yapıldığını, üzerindeki taş işçiliğinin ise yapıya ayrı bir estetik kattığını vurguluyor. Yapının halen ibadete açık olması, yerli ve yabancı turistlerin de ilgi gösterdiği bir unsur olarak öne çıkıyor.
Yelmaniye Camii, hem tarihsel kimliği hem de özgün mimari unsurlarıyla Çemişgezek'in kültürel mirasında önemli bir yer tutuyor ve ziyaretçiler için dikkat çekici bir durak olmaya devam ediyor.
TUNCELİ'NİN ÇEMİŞGEZEK İLÇESİNDE 1404 YILINDA YAPILAN SELÇUKLU ESERİ YELMANİYE CAMİİ’NİN, DEPREM SİGORTASI OLARAK GÖRÜLEN DENGE SÜTUNLARI, İŞLEVİ VE SANATSAL MOTİFLERİYLE DİKKAT ÇEKİYOR
