Bursa'nın 450 yıllık Çökene Mahallesi hayalet köye döndü: Nüfus 4, yaşam 3 hanede sürüyor
Bursa'nın Büyükorhan ilçesine bağlı, yaklaşık 450 yıllık geçmişe sahip kırsal Çökene Mahallesi, yıllar süren su sorunu ve göç nedeniyle büyük oranda boşaldı. Bugün mahallede hayat, sadece 3 hanede sürüyor; toplam nüfus 4 kişi.
Terk edilişin nedeni ve idari değişiklik
Çökene, Büyükorhan merkezine yaklaşık 25 kilometre uzaklıktaki dağ köylerinden biri. Mahalle, 1980'li yılların sonunda ortaya çıkan su sorunu nedeniyle boşalmaya başladı. Tüm halkın yakın ilçelere ve Bursa merkezine göç etmesiyle köy uzun süre adeta harabeye döndü. 1994'ten sonra uzunca bir süre boş kalan mahalle, 2008'de statüsü iptal edilerek yakınındaki kırsal Bademli Mahallesi'ne bağlandı. Yaklaşık 10 yıl önce yeniden dönüş hareketi başladı.
Güncel durum: Azalan hane sayısı ve yaşayanlar
Mahalle sakinleri arasında, daha önce ormancılık ve tarımla geçimini sağlayan eski muhtar Hüseyin Kaya ve eşi Fadime Kaya de bulunuyor. Çift, 30 yıllık Bursa yaşamının ardından memleketlerine döndü. Fadime Kaya (64), köyde yaşamın kolay olmadığını, ancak ata topraklarından uzak kalamadıklarını belirtiyor. Kaya, geri dönüş sürecini ve köydeki az sayıdaki yaşamı şöyle aktarıyor: "Şimdi sadece 3 hanede duman tütüyor. Diğer iki hanede eşleri vefat etmiş kadınlar yaşıyor. Önceden 50’den fazla hanenin bulunduğun mahallede şimdi 4 kişiyiz."
Gündelik yaşam ve geçim
Fadime Kaya, köyde su sorununun insanları dağıttığını ve bir daha geri dönmediklerini vurguluyor: "Su olmayınca ne yapsın insanlar gittiler, biz de gittik. Biri 6 diğeri 9 yaşında çocuğum vardı. Burada kalsak ne yapacaktık. Su yok, tarım yok, kazanç yok. Bursa’da okudular iş sahibi oldular. Onların da çocukları oldu. Biz döndük köyümüze bizim yaşamımız burada onlar dönmez artık. Gelmeyenlerin evleri haşat oldu burada. Yıkık dökük yapılar içinde biz nefes alıyoruz. Keşke hepsi gelse köylülerin keşke eskisi gibi kalabalık olsak."
Küçük çaplı tarım ve hayvancılıkla hayatlarını sürdürdüklerini belirten Fadime Kaya, günlük üretime dair şunları paylaşıyor: "İki keçimiz var. Bir keçi 3 oğlak doğuruyor. Kendimize yetiyor sadece. Çocuklar ve torunlar gelince onlar için kesiyoruz. Sütü sağıp yoğurt, peynir yapıyoruz. 3-5 tavuk var doğal yumurtasını yiyoruz. Köy işi hayatımızı tekrar kurduk ve burada daha mutluyuz şehirde çok zor yaptık."
Çökene Mahallesi örneği, su kaynaklarının sürekliliği ve kırsal altyapı eksikliklerinin köy yaşamı üzerindeki belirleyici etkisini gösteriyor. Bölgedeki demografik dönüşüm, hem geçmişteki geleneksel üretim biçimlerinin zayıflamasına hem de kırsal alanların boşalmasına işaret ediyor.
BURSA'NIN BÜYÜKORHAN İLÇESİNE BAĞLI YAKLAŞIK 450 YILLIK BİR GEÇMİŞİ BULUNAN KIRSAL ÇÖKENE MAHALLESİ'NDE SADECE 3 HANEDE YAŞAM SÜRÜYOR.
