Arşiv Belgesi: Topçu Yüzbaşı Mahmut Laçin'in adı Çatalca'da 'Şehit Laçin Bataryası'na verildi
Araştırmacı Taner Özdemir tarafından Osmanlı arşivlerinde gün yüzüne çıkarılan belge, Balkan Savaşları dönemiyle ilgili somut bir hatırlatmayı doğruluyor: Çatalca Muharebeleri sırasında şehit olan Topçu Yüzbaşı Mahmut Laçin Efendi için yeni kurulan ağır bataryaya onun adının verildiği ve birliğin resmî kayıtlarda 'Şehit Laçin Bataryası' olarak geçtiğinin kayıt altına alındığı belirtiliyor.
Belgenin içeriği
Resmî kayıtlarda yer alan ifadeye göre: Şehit olan Yüzbaşı Mahmut Laçin Efendi’nin hatırasının yaşatılması maksadıyla tesis edilen ağır batarya mıntıkasında 'Şehit Laçin Bataryası' adının kullanılması uygun görülmüştür. Bu kayıt, Laçin’in anısının bir birlik adıyla muhafaza edilmesine yönelik resmî kararı doğrudan belgelemektedir.
Laçin'in cephe hayatı
Belge ve Özdemir'in aktardıklarına göre Erzurum, Bakırcı Mahallesi kökenli olan Laçin, 3. Nizamiye Fırkası'na bağlı Sahra Topçu 9. Alay'ın 2. Taburu'nda görev yapıyordu. 1912'de başlayan Balkan Savaşları sürecinde Kırkkilise ve Vize muharebelerinde yaralandı. İstanbul'da tedavi altındayken cephedeki ağır durum nedeniyle iyileşmeyi beklemeden birliğine döndü ve kısa süre sonra Çatalca Muharebesi'nde şehit düştü.
Komutanların rolü
Özdemir, Balkan Harbi'nin kaotik günlerinde ordunun yeniden toparlanma çabasında iki komutanın öne çıktığını vurguluyor. Buna göre Hafız Hakkı Paşa, Doğu Trakya savunmasında kritik görevler üstlenmiş, Çatalca savunma hattının oluşturulmasında aktif rol almıştı. Hasan İzzet Paşa ise Lüleburgaz ve Çatalca çevresinde savunma hatlarını kurdu, geri çekilme ile karşı taarruz arasındaki dengeyi sağladı. Bu paşaların sahadaki duruşu, Yüzbaşı Mahmut Laçin gibi subayların fedakârlıklarının sergilendiği hattı şekillendiren unsurlardandı.
Edebiyatta ve yerel çalışmalarda yankısı
Özdemir'in belirttiğine göre Laçin'in adı yalnızca askerî kayıtlarda kalmadı; Aka Gündüz'ün romanı Yayla Kızında da Yüzbaşı Mahmut (Mahmud) Laçin Efendi'ye atıf yapıldığına dair referanslar bulunuyor. TDED Erzurum Şubesi'nin çalışması, bu belgenin kent kültürüne yeni bir tarihî değer kazandırdığını ve Balkan Savaşları döneminde gölgede kalmış askerlerin yeniden araştırılmasının önemini ortaya koyduğunu gösteriyor.
Tarihî değerlendirme
TDED Yönetim Kurulu Üyesi Taner Özdemir, belgeyi değerlendirirken şunları belirtiyor: Bu belge, Balkan Savaşlarının zor şartları altında görev yapan Erzurumlu bir subayın hem cephede hem de belgelerde onurlandırıldığını gösteriyor. Yüzbaşı Mahmut Laçin, fedakârlığı ve sadakatiyle örnek bir karakter. Adının bir bataryaya verilmesi, Osmanlı ordusunun ona duyduğu saygıyı yansıtıyor.
Bulunan belge, Çatalca Muharebeleri bağlamında isimlendirme pratiğine dair somut bir örnek teşkil ederken, yerel ve askerî tarih çalışmalarında yeni araştırma konularını da gündeme getiriyor.
ARAŞTIRMACI TANER ÖZDEMİR, BALKAN SAVAŞLARI DÖNEMİNE AİT DİKKAT ÇEKİCİ BİR BELGEYİ GÜN YÜZÜNE ÇIKARDI. OSMANLI ARŞİVLERİNDE YER ALAN BELGE, ÇATALCA MUHAREBELERİ SIRASINDA ŞEHİT OLAN TOPÇU YÜZBAŞI MAHMUT LAÇİN EFENDİ’NİN ADININ, YENİ KURULAN AĞIR BATARYAYA VERİLDİĞİNİ VE BİRLİĞİN RESMÎ KAYITLARA "ŞEHİT LAÇİN BATARYASI" OLARAK GEÇTİĞİNİ DOĞRULUYOR.
