Anzer Balı: Üretim Sınırı ve Piyasadaki Sahtecilik İddiası
Anzer Ballıköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Osman Civelek, Anzer balı üretimi ve piyasadaki sahte ürün sorununa ilişkin değerlendirmesinde, yıllık üretimin sınırlı olmasına karşın sahte satışların çok daha yüksek olduğunu belirtti.
Coğrafi işaret süreci ve kooperatifin rolü
Civelek, kooperatifin 1988 yılında kurulduğunu ve 2021 yılından bu yana coğrafi işaretli ürün sattıklarını anlattı. Anzer balına coğrafi işaret alınmasının kolay olmadığını, bu sürecin yaklaşık 7-8 yıl sürdüğünü söyledi. Tescil belgesini koruma ve takibin daha sağlıklı yürütülmesi amacıyla Rize Tarım ve Orman İl Müdürlüğü'ne devrettiklerini ifade etti.
Üretim, sahtecilik ve denetim zorlukları
Civelek, bölgedeki yıllık coğrafi işaret tescilli Anzer balı üretiminin 8-10 ton arasında olduğunu vurguladı. Buna karşın piyasada satılan sahte Anzer balının miktarının çok daha yüksek olduğunu tahmin ettiklerini belirterek, geçmişe kıyasla taklitlerin arttığını, eskiden yaklaşık 10 ton sahte satılıyorsa şimdi bunun 100 tona çıktığını söylediklerini aktardı.
Denetim konusunda, sahte ürünlerin toplanması ve tespitinde yerel girişimlerin sürdüğünü ancak ülke geneline yaygın denetim yapmanın güç olduğunu, Rize'de gördüklerini toplatabildiklerini ama uzak bölgelerde müdahale edemediklerini dile getirdi. Civelek, üretimin hava şartlarına bağlı olarak değiştiğini yineledi.
Fiyatlandırma, kullanım amacı ve üretim koşulları
Kooperatifin satış fiyatına ilişkin olarak Civelek, kendi satışlarında bir kilosunu 6 bin lira'ya verdiklerini açıkladı. Bölgedeki diğer Karadeniz ballarının 2-4 bin lira arasında satıldığını, bazı İstanbul noktalarında ise Anzer balı fiyatının 15-20 bin lira'ya kadar çıktığını belirtti.
Civelek, bu yüksek fiyatın büyük oranda balın şifa olarak görülmesinden kaynaklandığını söyledi: müşterilerin yaklaşık %5'i kahvaltı amaçlı, %95'i ise şifa amaçlı alıyor. Kooperatif olarak balın ilaç olmadığı uyarısını yaptıklarını da vurguladı.
Anzer balının üretim alanının 2 bin 500 rakım olduğu, üretim bölgesinde yaklaşık 400 civarında çiçek çeşidi ve endemik bitkiler bulunduğu bilgisini paylaşan Civelek, zor koşullarda ve doğal ortamda üretilmesinin fiyatı etkilediğini anlattı.
Analiz: Coğrafi işaret ve sahteciliğin artışı
Kooperatifin gözlemleri, coğrafi işaretin tek başına piyasa sahteciliğini engellemekte yetersiz kaldığını gösteriyor. Üretimin sınırlı, talebin yüksek ve fiyatın caydırıcı derecede yüksek olması, taklit üretimi teşvik eden unsurlar olarak öne çıkıyor. Ayrıca tescilin kurumlara devredilmesi koruma mekanizması sağlasa da denetim ve etkin yaptırım yetkisinin yaygın uygulanması konusunda zorluklar bulunduğu anlaşılıyor.
Öne çıkan veriler: yıllık 8-10 ton tescilli Anzer balı üretimi; piyasada tahmini 100 ton sahte; kooperatif satış fiyatı 6 bin TL/kg; İstanbul pazarında 15-20 bin TL/kg seviyeleri; üretim alanı 2 bin 500 m ve ~400 çiçek türü.
Kooperatif yetkilileri, Anzer balını korumak amacıyla coğrafi işaret aldıklarını, ancak etkin denetim ve tüketici bilincinin artırılmasının sahtecilikle mücadelede belirleyici olacağını belirtiyor.
ANZER BALLIKÖY TARIMSAL KALKINMA KOOPERATİFİ BAŞKANI OSMAN CİVELEK, YILLIK 8-10 TON COĞRAFİ İŞARET TESCİLLİ ANZER BALI ÜRETİLDİĞİNİ ANCAK PİYASADA 100 TON CİVARINDA SAHTESİNİN SATILDIĞINI TAHMİN ETTİKLERİNİ SÖYLEDİ.
