Akciğer Kanserinde Erken Tanı ve Tedavi: Dr. Mertay Boran'ın Uyarıları
Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Mertay Boran, "1–30 Kasım Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı" kapsamında yaptığı değerlendirmede akciğer kanserinin tanı, risk faktörleri ve tedavi yaklaşımlarına dair önemli uyarılar paylaştı.
Sigara başta olmak üzere tütün ürünleri en önemli neden
Dr. Boran, akciğer kanserini akciğer dokusu ve solunum yollarından gelişen bir kanser türü olarak tanımlayarak sigara ve tüm tütün ürünlerinin (elektronik sigara ve türevleri dahil) akciğer kanserinin en temel ve önlenebilir nedeni olduğuna dikkat çekti. Sigara içenler kadar sigara dumanına maruz kalanların da yüksek risk taşıdığını belirtti.
"Günlük içilen sigara miktarı ve kullanım süresi arttıkça akciğer kanseri riski de paralel şekilde yükselir. Genetik yatkınlık ile birlikte özellikle 50–60’lı yaşlardan sonra hastalık daha sık karşımıza çıkar. Ayrıca uzun yıllar sigara içtikten sonra 15–20 yıl geçmiş olsa bile risk tamamen ortadan kalkmayabilir" ifadelerini paylaştı.
Belirtiler, tarama ve erken tanının önemi
Dr. Boran, akciğer kanserinin çoğu zaman sessiz başladığını ve erken evre lezyonların sıklıkla tesadüfen tespit edildiğini vurguladı. Uzun süren öksürük, ses kısıklığı ve kanlı balgam gibi belirtilerin mutlaka ciddiye alınması gerektiğini söyledi.
Özellikle uzun yıllar sigara kullanmış bireylerin 50–60 yaşlarından sonra düzenli akciğer grafisi ve tomografi kontrollerini yaptırmalarının hayati önem taşıdığını belirten Dr. Boran, erken evrede teşhis edilen akciğer kanserinin büyük oranda tedavi edilebildiğini; "Erken evrede tedavi başarısı yüzde 80’e kadar çıkmaktadır" dedi.
Tedavi: Cerrahi öncelikli, takip beş yıl
Erken evre akciğer kanserinde ideal tedavi seçeneğinin cerrahi olduğunu kaydeden Dr. Boran, kanserli akciğer bölümünün ameliyatla çıkarılmasının hastanın yaşam şansını önemli ölçüde artırdığını belirtti. Ancak her hastanın cerrahi için uygun olmayabileceğini; bu noktada güçlü solunum fonksiyonlarının kritik rol oynadığını ifade etti.
Radyolojik görüntüleme, laboratuvar incelemeleri ve fiziksel değerlendirmenin ardından, geride tümör bırakmayacak şekilde planlanan cerrahi titizlikle gerçekleştiriliyor. Çıkarılacak akciğer dokusunun yapısı ve boyutuna göre cerrahi kesilerin genişliğinin kişiye göre değişebileceğini; klasik açık cerrahi yanı sıra videotorakoskopik ve robotik cerrahi seçeneklerinin hasta için uygun olanına göre uygulandığını aktardı.
Akciğer kanseri ameliyatı sonrası hastaların ameliyattan itibaren beş yıl boyunca düzenli olarak takip edildiğini belirten Dr. Boran, hastaların kendi şehirlerinde ameliyat edilmesinin konfor ve iyileşme süreci açısından avantaj sağladığını söyledi.
Hizmet erişimi ve ameliyat sonrası süreç
Türkiye’de hemen her ilde göğüs cerrahisi merkezlerinin bulunduğunu, akciğer ameliyatı için Ankara ve İstanbul gibi büyük şehirlere gitmeye gerek olmadığını belirten Dr. Boran, modern cerrahi tekniklerle donatılmış devlet ve üniversite hastanelerinde bu operasyonların başarıyla yapıldığını ifade etti.
Ameliyat sonrası komplikasyonların büyük kısmının başarıyla tedavi edilebildiğini, ameliyat sonrası ağrının geçici ve kontrol altına alınabilir bir şikayet olduğunu söyledi. Üniversitede ameliyat öncesi başlayan titiz bakım ve takip sürecinin ameliyat sonrasında da en az beş yıl boyunca devam ettiğini, bu süreçte hastalarla doğala yakın ilişkiler geliştiğini aktardı.
Diğer tedavi seçenekleri ve mitlerin çürütülmesi
Cerrahiye uygun olmayan hastalarda kemoterapi, akıllı ilaç tedavileri, immünoterapi ve radyoterapi gibi yöntemlerin kullanıldığını, bu tedavilerin cerrahiye göre daha fazla yan etki oluşturabileceğine dikkat çekti.
Halk arasında yaygın olan "bıçak değdi, kanser yayıldı" düşüncesinin doğru olmadığını ve bilimsel temele sahip olmadığını vurgulayan Dr. Boran, genç yaşlarda içilen sigaranın ilerleyen yaşlarda ağır sonuçlar doğurduğunu belirtti. "Erken evre akciğer kanseri tamamen tedavi edilebilir bir hastalıktır" ifadeleriyle erken teşhis ve girişimlerin önemini yineledi.
Sonuç olarak, Dr. Boran sağlıklı bir gelecek için sigaranın mümkün olan en kısa sürede bırakılmasını ve göğüs cerrahisi kliniklerinde düzenli kontrollerin aksatılmamasını önerdi.
DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS CERRAHİSİ ANABİLİM DALI BAŞKANI DR. ÖĞR. ÜYESİ MERTAY BORAN
