Ağrı'daki Balık Gölü'nün çekilmesi sürüyor
Ağrı'nın Taşlıçay ilçesinde, deniz seviyesinden 2 bin 254 metre yükseklikte bulunan ve yaklaşık 30 kilometre uzaklıktaki Doğubayazıt ilçesine yakın konumdaki Balık Gölü, son yıllarda iklim değişikliği ile beşeri etkenlerin etkisiyle küçülüyor.
Çok sayıda kuş türüne ev sahipliği yapan göl, el değmemiş doğasıyla her mevsim ziyaretçi çekiyor. Ancak kıyılarda çekilme, su yüzeyinde yosunlaşma ve açığa çıkan alanlarda otlayan hayvanlar gibi değişimler, bölgenin ekolojik dengesine dair uyarılar oluşturuyor. Göl, dron ile görüntülendi ve çekilme alanları görsel olarak da tespit edildi.
Uzman değerlendirmeleri
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı ve Coğrafya Bölüm Başkanı Prof. Dr. Alperen Kayserili, Balık Gölü'nde 1 kilometrekareden fazla alanda küçülme tespit ettiklerini belirtiyor. Kayserili, göldeki su çekilmesinin yalnızca iklim kaynaklı olmadığını; Doğubayazıt'ın içme suyu ihtiyaçlarının bir bölümünün Balık Gölü'nden sağlanmasının da etkili olduğunu vurguluyor.
Kayserili, gölün Sarısu Deresi aracılığıyla Doğubayazıt Sazlıklarını beslediğini hatırlatarak, kuş varlığı ve ekolojik denge açısından korumasının önemine dikkat çekiyor ve “Geçmişte suyun olduğu alanlarda şimdi hayvanlar otluyor” değerlendirmesinde bulunuyor.
Uydu verileri ve geleceğe yönelik projeksiyonlar
Üniversitenin Coğrafya Bölümü'nden Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Arıkan, göldeki mevsimsel çekilmeyi incelemek üzere uydu verilerini analiz ettiklerini aktarıyor. Arıkan, 1986-1996 döneminde göl seviyesinde bir miktar yükseliş gözlemlendiğini, 1996 sonrası alanda daralma başladığını ve özellikle 2016'dan sonra çekilmenin hızlandığını söylüyor; bu hızlanmanın geçmişe göre “neredeyse 10 kat” daha fazla olduğuna işaret ediyor.
Arıkan, yağış azalması ve yaz kuraklıklarının gölü olumsuz etkilediğini belirtirken, alan verilerini şöyle paylaşıyor: 1996 yazında gölün alanı 34,5 kilometrekare iken, 2025 yazında 33,1 kilometrekare olarak ölçülmüş; bu da yaklaşık 1,4 kilometrekarelik bir daralma anlamına geliyor. Yapılan tahminlere göre, mevcut eğilim devam ederse gölün 2100 yılında 21-22 kilometrekare civarına düşebileceği ve alanın yaklaşık üçte birinin kaybedilebileceği öngörülüyor.
Arıkan, ülke genelinde birçok gölün kuruma riski altında olduğunu ve Balık Gölü'nün de aynı kaderi paylaşmaması için önlemler alınması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, yerleşimlerin su temini konusunda daha titiz davranılması gerektiğini belirtiyor ve çekilmenin hem yerel su kullanımı hem de küresel iklim değişikliğinin birleşik etkisiyle ilişkili olduğunu ifade ediyor.
Kaynak: Abdullah Söylemez; görüşler Prof. Dr. Alperen Kayserili ve Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Arıkan'a aittir.
Ağrı'nın Taşlıçay ilçesinde bulunan yüksek rakımlı Balık Gölü'nde iklim değişikliği ve beşeri etken nedeniyle çekilme yaşanıyor.
