ABD'de hükümet kapanması 36. gününe girdi
ABD hükümeti, Kongre'deki Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin devlet kurumlarına finansman sağlayacak geçici bütçe konusunda anlaşamaması nedeniyle 36 gündür kapalı durumda. Temsilciler Meclisi'nin 19 Eylül'de onayladığı ve hükümete 21 Kasıma kadar finansman sağlamayı öngören tasarıya rağmen Senato'da uzlaşı sağlanamadı. Senato'nun mali yılın sonu olan 30 Eylül'e kadar geçici bütçeyi onaylamaması üzerine hükümet, yeni mali yılın başlangıcı olan 1 Ekim itibarıyla harcama yetkisini kaybetti.
Kapanmanın boyutu ve günlük etkileri
Bu kapanma, ülke tarihinin en uzun süreli hükümet kapanması oldu; geçen en uzun kapanma 2018-2019 döneminde 35 gün sürmüştü. Federal kurumların harcama yetkisini kaybetmesi sonucu birçok kamu hizmeti askıya alındı veya kısıtlandı. Federal çalışanlar maaşlarını almadan işlerine devam ediyor; hayati olmayan hizmetlerde çalışanlar zorunlu izne çıkarılırken, ordu, istihbarat ve kamu hastaneleri gibi kritik alanlardaki personel maaş ödemeleri için bütçe onayını bekliyor.
Havacılık sektöründe artan riskler
ABD Ulaştırma Bakanı Sean Duffy yaptığı açıklamada, kapanma devam ederse ABD hava sahasının bazı bölgelerinin kapatılabileceğini belirtti. Duffy, Demokratları hedef göstererek "Demokratlar, bunu 1 hafta daha uzatırsanız büyük bir kaos göreceksiniz" ifadelerini kullandı. Yaklaşık 13 bin hava trafik kontrolörü kapanma nedeniyle maaş almadan çalışıyor; bakanlığın uyarısı, hizmet aksaklıkları, toplu uçuş gecikmeleri ve iptaller riskine dikkat çekiyor.
Düşük gelirli hanehalkları ve sosyal yardımlar
Kapanmanın etkileri özellikle yardıma bağımlı düşük gelirli Amerikalılar üzerinde hissediliyor. Her 8 kişiden 1'inin faydalandığı belirtilen Ek Beslenme Yardım Programı (SNAP) kapsamında fonların kısıtlanması nedeniyle bu ay yardımın yalnızca bir kısmı ödenebiliyor. Bu durum, temel gıda güvenliği ve bakım hizmetlerinde kesintilere yol açıyor.
Kapanmanın hukuki ve parlamenter arka planı
ABD'de mali yıl 1 Ekim'de başlar ve 30 Eylül'de sona erer; Kongre bütçeyi zamanında onaylamadığında geçici bütçeler (continuing resolutions) ile finansman sağlanır. Geçici bütçe tasarılarının Senato'da kabulü için bazen sürecin ilerlemesi amacıyla 60 oy gerekmektedir. Metinde belirtilen duruma göre Cumhuriyetçilerin Senato'da gerekli 60 oya sahip olmaması, Demokratların taleplerinin desteğini şart koşmasına yol açtı.
Krizin odağında sağlık harcamaları
Kapanmanın temel siyasi tartışma noktalarından biri sağlık harcamaları oldu. Demokratlar, sağlık sigortası sübvansiyonlarının süresinin uzatılmasını ve sosyal harcamalardaki kesintilerin durdurulmasını geçici bütçe desteğinin ön şartı olarak sundu. Cumhuriyetçiler ise bu taleplerin sağlık hizmetlerine erişimi etkileyebileceğini belirterek yaklaşımda ısrarcı olmadı. Demokratların, milyonlarca kişinin sağlık hizmetlerini karşılayabilecek bir anlaşma sağlanması durumunda bütçe için oy vereceklerini açıkladıkları kaydedildi.
Son gelişmeler
Haberde, bazı ılımlı Demokrat ve Cumhuriyetçi milletvekillerinin 27 Kasım'daki Şükran Günü öncesinde anlaşma sağlama eğilimi gösterdiği ifade ediliyor. Ancak metne göre henüz nihai bir sonuca ulaşılamadı ve kapanma devam ediyor.
Özetle: Kongre içi anlaşmazlık nedeniyle yürürlüğe girmeyen geçici bütçe, federal hizmetlerde kesintilere, çalışanların maaş alamamasına ve kritik sektörlerde aksamalara yol açıyor. Kapanmanın ne kadar süreceği, tarafların sağlık harcamaları ve sosyal yardım konularında uzlaşı sağlayıp sağlayamayacağına bağlı.
ABD TARİHİNİN EN UZUN SÜRELİ HÜKÜMET KAPANMASI YAŞANIYOR
