“Yazmaların Peşinde Bir Ömür: Nuri Arlasez” sergisi Rami Kütüphanesi'nde açıldı
Açılış ve anma
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, "Yazmaların Peşinde Bir Ömür: Nuri Arlasez" başlıklı sergi açılışı ve kitap tanıtımına katıldı. Etkinlik, TÜYEK (Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı) ile IRCICA (İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi) işbirliğinde, Rami Kütüphanesi'nde gerçekleştirildi. Ersoy, Arlasez'in vefatının 25. yılına işaret ederek, merhumun kültür mirasına yaptığı katkıları ortaya koydu.
Arlasez'in bıraktıkları
Ersoy, Arlasez'in sunduğu koleksiyonun kapsamını şu sözlerle aktardı: "TÜYEK Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanemize bağışlanan, tarihi ve sanat değeri çok yüksek 329 nadide el yazması, hat sanatımızın büyük ustalarının el emeği göz nuru 350 hat levhası, Topkapı Sarayı'na bağışlanan ve ayrı ayrı her biri sanat eseri olan 232 işleme, IRCICA'ya bağışlanan 11 binden fazla fotoğraftan oluşan bir arşiv ve şahsi mektuplar". Ersoy, Arlasez'i koleksiyoner olmanın ötesinde kültür mirasını nesiller arası taşıyan bir elçi olarak tanımladı.
Medeniyet, vefa ve kültür hafızası
Konuşmasında medeniyet kavramına vurgu yapan Ersoy, kültür varlıklarının, sanat eserlerinin ve ilmi-edebi yazmaların korunmasının o medeniyetin yaşayan mirası olduğunu belirtti. Arlasez'in bütün maddi varlığını bağışlayarak gösterdiği fedakârlığın, kültür hafızasını zenginleştirdiğine dikkat çekti ve bu tür kültür elçilerinin hatıralarının yaşatılmasının önemini vurguladı.
TÜYEK'in rolü, dijitalleşme ve yayınlar
Ersoy, yazma eserlerin tek çatı altında toplanması gerektiğini savunarak bu çatının TÜYEK olması gerektiğini söyledi. Başkanlığın koleksiyonunda bulunan yüz binlerce yazma ve nadir eserle İslam ve Türk-İslam tarihinin geniş bir entelektüel hafızasını koruduğunu ifade etti. Dijital erişim çalışmalarına da değinen Ersoy, www.yek.gov.tr'de 455 bin eserin dijitalinin araştırmacıların kullanımına sunulduğunu ve sitenin dünyanın en büyük yazma eser sitesi olduğunu belirtti.
2012'den bu yana yayımlanan eserlerle ilgili olarak Ersoy, 251 eser yayımlandığını, bu yayınların toplamda 337 cilt ve 237.629 sayfa hacmine ulaştığını aktardı. Ayrıca son üç yılda düzenlenen 30 yazma eser sergisi ve sadece 2025 yılında gerçekleştirilen 78 panel, sergi, konferans ve çalıştay sayısını paylaştı.
Eser sağlama, satın alma ve bağışlar
Ersoy, yazma eser koleksiyonunun güçlendirilmesine ilişkin rakamlar verdi: Haziran sonuna kadar TÜYEK Eser Sağlama Kurulu tarafından 406 yazma eser ve 907 nadir matbu eser satın alındığını; aynı dönemde 271 yazma eser ve 1.823 nadir matbu eser'in bağış yoluyla teslim alındığını anlattı. Bakan, müze kütüphanelerindeki yazma eserlerin TÜYEK’e devriyle ilgili kararın imzalandığını; komisyonların çalışmalara başladığını ve devir işlemlerinin kısa sürede tamamlanacağını bildirdi. Aktarılanlara göre, devredilen eserlerin depolanacağı yer Süleymaniye Kütüphanesi olacak.
Özel koleksiyonlardaki yazma eserlerin korunma koşullarının yetersiz olduğuna dikkat çeken Ersoy, bu eserlerin en iyi şekilde muhafaza edilmesi ve dijitalleştirilmesi amacıyla sahiplerinin TÜYEK'e devretmesini önerdi. Konya Büyükşehir Belediyesi'nin Koyunoğlu Yazma ve Nadir Matbu Eser Koleksiyonu'nu TÜYEK'e devretmesini örnek olarak sundu.
Diğer konuşmacılar ve IRCICA katkısı
İstanbul Valisi Davut Gül, etkinliğe katkıda bulunan kurumlara teşekkür ederken, İstanbul'un kültür ve sanat insanlarına vefanın önemine değindi. TÜYEK Başkanı Coşkun Yılmaz, koleksiyonerleri ve bağışçıları anma gayretlerini, bağışların Süleymaniye'de hassasiyetle korunacağını vurgulayarak açıkladı.
IRCICA Genel Direktörü Mahmud Erol Kılıç, Arlasez'in malzemelerini farklı kurumlara dağıttığını ve bunun bir sinerji yarattığını belirtti. Kılıç, Arlasez'in yurt dışına satmayarak eserleri Türkiye'de tutma iradesini öne çıkararak onu "örnek bir şahsiyet" olarak nitelendirdi. IRCICA'daki fotoğraf sayısının yapılan çalışmayla 11 bin küsura ulaştığını, sergide yaklaşık 90 fotoğrafın yer aldığını ve kalanların dijital ortama aktarılıp ücretsiz erişime açılacağını ifade etti.
Yazar Beşir Ayvazoğlu da etkinlikte hazır bulundu.
Arlasez koleksiyonunun içeriği
Arlasez'in 1991'de Süleymaniye Kütüphanesi'ne yaptığı bağışta öne çıkan unsurlar arasında 329 yazma, 350 hat levhası, murakkalar, belgeler ve nadir matbu eserler yer alıyor. Koleksiyon; sahaflardan ve çeşitli koleksiyonlardan toplanmış kıymetli yazmalar, hat sanatının büyük üstatlarının levhaları, icazetnameler, meşkler, yazı kalıpları, Fars, Arap ve Türk edebiyatından seçkin örnekler, dua mecmuaları ve belge niteliğindeki fotoğrafları içeriyor. Bu materyaller, İstanbul'un hızlı dönüşüm geçirdiği dönemlere ait görseller ve yazılı belgeler barındırıyor.
Sonuç
"Yazmaların Peşinde Bir Ömür: Nuri Arlasez" sergisi ve eşlik eden kitap, merhumun kültürel mirasa olan bağlılığının, bağışlarının ve kurumlar arası iş birliğinin görünür bir belgesi olarak sunuldu. Etkinlik, yazma eserlerin korunması, kataloglanması ve dijital erişime açılması yönündeki çalışmalara dikkat çekerek bu alandaki ortak çabaların önemini vurguladı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, "Yazmaların Peşinde Bir Ömür: Nuri Arlasez" başlıklı sergi açılışı ve kitap tanıtımına katılarak konuşma yaptı. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı (TÜYEK) ve İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) işbirliğinde hazırlanan etkinlik, Rami Kütüphanesi'nde yapıldı.
