Antik bir Yunan filozofunun hayatın zevkleri üzerine daha önce hiç görülmemiş düşünceleri yapay zekânın yardımıyla yeniden keşfedildi.
Julius Caesar'ın kayınpederine ait bir villada bulunan geniş bir kütüphanenin parçası olduğuna inanılan parşömenler, Pompeii'yi koruyan volkanik patlama sırasında gömüldü. Vezüv Yanardağı'nın MS 79'daki patlamasından kaynaklanan volkanik küller nedeniyle kararmış karbon parçalarına dönüştüğü için literatürün okunamaz olduğu düşünülüyor.
Geçen yıl, Nebraska-Lincoln Üniversitesi öğrencisi Luke Farritor, antik Herculaneum parşömenlerinden birinden bir kelime okuyan ilk kişi oldu.
Modern teknolojiyi kullanarak bu antik parşömenlerin sırlarını çözebilecek kişiler için 1 milyon dolar ödüllü bir yarışma olan Vesuvius Challenge'ın bir parçası olarak çığır açan keşfi için 40 bin dolar ile ödüllendirildi.
Yeni tercüme edilen pasaj Farritor, Youssef Nader ve Julian Schilliger'in ortak çabasıyla ortaya çıktı. Ekip, parşömenlerin küçük bir bölümündeki harf şekillerini deşifre etmek için yapay zekâ teknolojisi ve 3D haritalamanın bir kombinasyonunu kullandı ve bu süreçte 700 bin dolarlık büyük ödülü aldı.
Akademisyenler, antik kütüphanenin antik dünya anlayışımızı dönüştürme potansiyeline sahip önemli edebiyat eserleri içerebileceğini düşünüyor. Ancak, yanardağın verdiği hasar nedeniyle parşömenler son derece hassas ve daha fazla hasara yol açmadan açılmasının neredeyse imkânsız olduğu öngörülüyor. Bu kapsamda gerçekleştirilen önceki çabalar da sınırlı başarı sağladı ve parşömenlerin bazıları deşifre etme girişimleri sırasında kısmen hasar gördü.
Antik parşömenleri çevirmek için yeni bir çaba olan Vesuvius Challenge, teknoloji yöneticisi ve GitHub'ın eski CEO'su Nat Friedman tarafından 2023 yılında başlatıldı.
YAPAY ZEKA SAYESİNDE 2000 YIL ÖNCEKİ PARŞÖMENLER OKUNUYOR
Bloomberg'in haberine göre, Friedman karantina sırasında parşömenlere takıntılı hale geldi ve yapay zekânın insanların gözden kaçırdığı kalıpları tespit edebileceği hipotezini ortaya attı.
Friedman, X'te paylaşılan bir yazıda, yeni çevrilen pasajların Epikürcü filozof Philodemus'a ait olduğu ve onun "müzik, yemek ve hayatın zevklerinden nasıl keyif alınacağı" hakkındaki düşüncelerini içerdiği düşünülüyor.
Friedman, ayrıca X'teki bir yazısında "10 ay önce, MS 79'da Vezüv Yanardağı'nın patlamasıyla yanan parşömenlerden oluşan bir kütüphane olan Herculaneum Papyri'nin antik sorununu çözmek için Vesuvius Challenge'ı başlattık. Bugün çılgın projemizin başarıya ulaştığını duyurmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. 2000 yıl sonra nihayet parşömenleri okuyabiliyoruz" dedi.
