WMO: Küresel su kaynakları artan baskı altında — 2024 Küresel Su Kaynakları Durumu Raporu
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından yayımlanan "Küresel Su Kaynaklarının Durumu" raporu, küresel su döngüsündeki düzensizliklerin derinleştiğini ve suyla bağlantılı tehlikelerin yaşamlar ile geçim kaynakları üzerinde artan etkiler yarattığını ortaya koyuyor.
Raporun temel bulguları
WMO, su döngüsünün giderek daha düzensiz ve aşırı hale geldiğini; bu dengesizliğin "tufan ve kuraklık" arasında gidip geldiğine dikkat çekiyor. Rapora göre 2024'te küresel nehir havzalarının yalnızca 3'te 1'i "normal" koşullara sahipken, geri kalan havzalar normalin üzerinde veya altında akış gösterdi. Bu durum, raporda belirtildiği üzere üst üste 6'ncı yıl devam eden belirgin bir dengesizliği işaret ediyor.
Buzullar ve "zirve su noktası"
Raporda, 2024'ün birçok bölgede yaygın buzul kaybının yaşandığı üst üste üçüncü yıl olduğu vurgulanıyor. Birçok küçük buzul bölgesi, yıllık maksimum akışın gerçekleştiği ve sonrasında buzulların küçülmesiyle akışların azaldığı "zirve su noktası"na ulaşmış veya ulaşmak üzere olduğu kaydedildi.
Bölgesel örüntüler
Rapor, Amazon Havzası ve Güney Amerika'nın bazı bölümleri ile Güney Afrika'da şiddetli kuraklık koşullarının altını çiziyor. Buna karşılık Orta, Batı ve Doğu Afrika, Asya'nın bazı bölgeleri ve Orta Avrupa'da normalin üzerinde yağış görüldüğü belirtiliyor; bu da suyla ilgili risklerin coğrafi olarak heterojen ve ardışık etkiler yaratabileceğini gösteriyor.
İzleme ve veri paylaşımı ihtiyacı
WMO, dünya genelinde su ile ilgili izleme kapasitesinin güçlendirilmesi ve veri paylaşımının kritik önem taşıdığını vurguluyor. Genel Sekreter Celeste Saulo raporla ilgili değerlendirmesinde, "Su konusunda güvenilir ve bilime dayalı bilgiler her zamankinden daha önemli" diyerek, WMO'nun bu bilgiyi sağlama taahhüdünü yineledi. Saulo ayrıca, "Veri paylaşımına sürekli yatırım ve gelişmiş işbirliği, izleme boşluklarını kapatmak için hayati önem taşıyor. Veri olmadan, kör uçuş yapma riskiyle karşı karşıyayız." ifadelerini kullandı.
İnsani ve sürdürülebilirlik boyutu
BM Su Ajansı'na (UN Water) göre yaklaşık 3,6 milyar insan yılda en az bir ay suya yetersiz erişimle karşı karşıya; bu sayının 2050'ye kadar 5 milyarı aşması bekleniyor. Raporda bu durumun, dünyanın su ve sanitasyona ilişkin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 6'nın gerisinde kalmasına neden olduğu vurgulanıyor.
Sonuç: İzleme, işbirliği ve uyum
WMO raporu, su risklerinin hem coğrafi olarak yaygın hem de ardışık etkiler yaratacak biçimde arttığını gösteriyor. Raporun çıkarımı, su yönetiminde daha güçlü izleme sistemleri, uluslararası veri paylaşımı ve sürdürülebilir politika önlemlerine acil yatırım yapılması gerektiğidir.
