Van Erciş'te oto sanayisinde çırak kıtlığı: Ustalar iş gücünü müşterilerle paylaşıyor
Van’ın Erciş ilçesinde oto tamircileri yetiştirecek eleman bulunamayınca, araç sahipleri tamir sürecinde ustalara yardımcı oluyor. Sanayi işletmeleri son dönemde çırak ve usta bulma konusunda ciddi sıkıntı yaşıyor.
Ustaların gözlemleri ve endişeleri
Oto tamir ustası İlhami Karakaş, sektördeki değişimi ve çırak eksikliğinin yarattığı sorunları uzun yıllara dayanan deneyimiyle aktarıyor. Karakaş, "1985’ten beri bu işi yapıyorum. 2005’lere kadar biz 30-40 metrekare dükkânlarda 16-17 kişi çalışıyorduk. O zaman seçmeler yapılır gibi eleman seçerdiler, eleman alırdılar. Maalesef bu son 8-9 yıldır eleman bulamıyoruz, eleman eksikliği çok."
Karakaş, gençlerin eğitim tercihleri ve sosyal hayattaki yönelimlerinin mesleki yetiştirmeyi zorlaştırdığını belirtiyor: "Okumak isteyen zaten her halükarda okuyor. Bizim şimdi şu an İHA’ları, SİHA’ları yapan genç kardeşlerimiz okumak istediler. Onları başardılar yaptılar, Allah onlardan razı olsun. Ama onların sayısının 10 katı şuan kahvelerde, evin içinde, sanal kumarda, sosyal medyada resim atmakla... Yaş büyüyünce öğrenmek zorlaşır."
Ustaya göre yaşın ve öğrenme döneminin önemi büyük: "Benim 12 yaşında bir insana iş öğretmen ayrıdır, 25 yaşındaki bir insana iş öğretmen ayrıdır. Bu çağda, bu dönemde sen 18 yaşındakine iş öğretemezsin." Karakaş, sorunun sadece oto sanayi ile sınırlı kalmadığını, marangoz, inşaat, demirci ve kunduracı gibi birçok dalda benzer sıkıntı olduğunu vurguluyor.
Karakaş, mesleklerin ve esnaf kültürünün zamanında ve çekirdekten yetiştirilmesinin önemine dikkat çekerek, meslek liseleri ve çıraklık eğitiminin desteklenmesi çağrısında bulunuyor. Ayrıca sosyal medyanın etkisine karşı tedbir alınması gerektiğini dile getiriyor ve ileride işgücü açığının göçmen işçi ihtiyacına yol açabileceği endişesini paylaşıyor.
Müşteri perspektifi: Eğitim politikaları ve kökenler
Aracını tamire getiren Muhammed Fatih Kendir ise usta-eleman sorununu eğitsel ve politik bir zemine bağlıyor: "Ustalarımızın eleman bulmalarındaki sıkıntıları artık ayyuka çıktı. Eline tornavida alan insan ben ustayım diyebiliyor işleri de berbat ediyor. Bunun temel sebebi 96-97 yıllarında o zaman ki siyasi duygularla imam hatiplerin önünü kesmek için maalesef meslek liselerin önünü de kestiler."
Kendir, eğitim politikalarının siyasetten bağımsız biçimde ele alınması gerektiğini ve mesleki eğitim müfredatının ülke ihtiyaçlarına uygun şekilde düzenlenmesi çağrısında bulunuyor.
Sonuç olarak, Erciş’teki oto sanayi esnafı çırak eksikliğinin hem günlük iş akışını zorlaştırdığını hem de orta-uzun vadede usta sayısında düşüşe yol açarak sektörü ve yerel ekonomiyi etkileyebileceği endişesini taşıyor.
USTA YARDIMCI OLAN MÜŞTERİ
