Van’da 83 yıllık tarihi çay evi: Sobada çay, nostalji ve bilgi paylaşımı geleneği
Van’ın İpekyolu ilçesindeki Kahvaltıcılar Sokağı’nda yer alan, 1942 yılından bu yana kent hafızasında yer tutan tarihi çay evi, ziyaretçilerine nostaljik bir atmosfer sunuyor. Mekân, özellikle kış aylarında odun sobası etrafında toplanan misafirleri, sobanın ve tarçının yayılan kokusuyla karşılıyor.
Soba, koku ve mekânsal süreklilik
Çay evindeki soba, sadece ısınma aracı değil; mekanın kimliğini tanımlayan unsurlardan biri. Masa, sandalye ve demliklerin geçmişten bugüne taşınması, mekâna gelen ziyaretçilerin eskiye dönük anılarını canlandırıyor. İşletme içinde sigara yasağı uygulanıyor ve mekan siyasetin konuşulmadığı bir ortam olarak tanımlanıyor; bu durum, farklı kesimlerden gelen ziyaretçilerin huzur içinde sohbet etmesine olanak tanıyor.
Tek seferde 12 bardak: Ustalık ve sunum
Çay evinin dikkat çeken öğelerinden biri de servis biçimi. İşletme sahibi Dolayı Öztürk (Dolayı Usta) tepside sunumdan kaçınarak, aynı anda yaklaşık 12 bardak çayı eline alıp masalara servis yapıyor. Yılların alışkanlığına dayanan bu uygulama, mekânın kendine has kültürünü ve ustalığını öne çıkarıyor.
Mekânın koruyucusu: Dolayı Öztürk’ün yaklaşımı
İHA muhabirine konuşan 56 yaşındaki Dolayı Öztürk, çay evini Van kültürünü yaşatmak amacıyla koruduklarını vurguluyor: "Tam 83 yıllık bir geçmişe sahiptir. Biz burada eskiyi canlandırmaya, yaşatmaya çalışıyoruz. Van’ın kültürünü yaşatmak istiyoruz. Büyüklerimizin geçmişte yaşadıklarını, örfünü ve adetlerini kaybetmek istemiyoruz; bu değerin yok olmasına gönlümüz razı değil. Bakıyorsunuz; sobamız eski, sandalyelerimiz eski, demliklerimiz eskidir. Hepsini geçmişe dayanarak kullanıyoruz. Çünkü diyoruz ki, büyüklerimizin örfü, adeti kaybolmasın. Bunları yaşatmaya çalışıyoruz".
Öztürk ayrıca mekânın sosyal işlevine dikkat çekiyor: "Buraya gelen insanların bilgi ve birikimi çok kıymetlidir. Biz onlara adeta birer ‘kitap’ diyoruz. Çünkü aralarında büyük esnaflar, önemli bürokratlar ve iş insanları var. Hepsi bir araya geldiğinde adeta bir bilgi bankası oluşuyor. Gençler buraya geliyor ve bu insanlardan çok şey alıyor".
Öztürk, ayrıca şu değerlendirmeyi yapıyor: "Sigara yasaklandığı gün biz de kahvemizde yasakladık. Bu çok güzel bir uygulama oldu. Ayrıca burası siyasetin olmadığı bir ortamdır. Herkese açık bir yerdir. Her kesimden insan gelir ve herkes buradan memnun ayrılır. İnsanlar geliyor, eskiyi yad ediyor; sandalyeye, masaya, çaya bakıyor. Zaten bir tezgâh yaklaşık 84 yıl ayakta durmuşsa, bilin ki onun verdiği bir tat, bir emek vardır. Çünkü bu memleketin değerlerine sahip çıkılması gerekiyor. Eğer biz bunları yaşatmaz, sahip çıkmaz ve korumazsak, ileride hepsi yok olur".
Ziyaretçilerin tanıklıkları
13 yıl önce emekli olan Ferzende Olgun, düzenli olarak çay evine geldiğini belirtiyor: "Buraya genellikle esnaflar ve emekli olan insanlar gelir. İnsanlar burada dinlenir, sohbet eder. Biz de sürekli buradayız; gelip burada dinleniyoruz. Ben kendi adıma söyleyeyim; emekli olduktan sonra neredeyse her gün buradayım. 2013 yılında emekli oldum ve o günden bu yana hep buraya geliyorum".
Burhan Çap ise mekânın nostaljik etkisini anlattı: "Burası bana hep eskiyi hatırlatıyor. Buraya geldiğimde interneti, teknolojiyi, her şeyi unutuyorum. Eski zamanlar, eski hatıralar, arkadaşlar geliyor aklıma. Öğrencilik yıllarımızda da buraya gelir, hep çay içerdik. Çayı gerçekten çok güzeldir. Burası güzel bir yer, çok güzel ve nostaljik bir mekândır".
Kültürel değer ve sürdürülebilirliği
Bu çay evi, yerel belleğin somut olmayan bir parçası olarak öne çıkıyor; soba etrafında paylaşılan anılar, nesiller arası bilgi aktarımı ve mekâna özgü sunum biçimi, kentin sosyal dokusuna katkı sağlıyor. İşletme sahibinin koruma çabası ve ziyaretçiler arasındaki karşılıklı saygı, mekânın sürdürülebilirliğinde belirleyici unsur olarak görülüyor. Yerel düzeyde böyle mekânların korunması, kent hafızasının canlı tutulması açısından önem taşıyor.
VAN’IN İPEKYOLU İLÇESİNDEKİ KAHVALTICILAR SOKAĞI’NDA YER ALAN VE YAKLAŞIK 83 YILLIK GEÇMİŞİYLE KENTİN HAFIZASINDA ÖNEMLİ BİR YERE SAHİP OLAN TARİHİ ÇAY EVİ, ZİYARETÇİLERİNE NOSTALJİK BİR YOLCULUK SUNUYOR.
