Uzmandan 3 altın kural: Diyabet kontrolünde temel yaklaşım
Acıbadem Adana Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Çisem Gündüz, diyabet tedavisinde temel üç ilkenin öncelikli olduğunu belirtiyor. Bu ilkeler düzenli ilaç kullanımı, kişiye özel beslenme programı ve düzenli egzersiz olarak özetleniyor. Gündüz, doğru uygulamalarla kan şekeri kontrolünün sağlanmasının diyabetin yol açabileceği komplikasyonları önlemek ve yaşam kalitesini artırmak açısından kritik olduğunu ifade ediyor.
Beslenmenin rolü ve hastalığın mekanizması
Gündüz, sağlıklı kişilerde besinlerin bir bölümünün sindirim sonrası glikoza dönüştüğünü ve bu glikonun dokular tarafından enerji kaynağı olarak kullanıldığını hatırlatıyor. Diyabetli kişilerde ise insülin hormonunun eksik veya yetersiz salgılanması ya da insüline karşı dokuların tepki gösterememesi nedeniyle kandaki glikozun düzgün kullanılamaması sonucu kronik bir metabolizma bozukluğunun ortaya çıktığını açıklıyor.
Kişiye özel diyetin önemi
Diyabet tedavisinde diyetin bireyselleştirilmesinin zorunlu olduğuna dikkat çeken Gündüz, yaş, cinsiyet, kullanılan ilaçlar ve eşlik eden kronik hastalıklar gibi bireysel özelliklerin diyet planını doğrudan etkilediğini belirtiyor. Bu yüzden diyabetli bireylerin yeterli ve dengeli beslenme programlarının mutlaka bir diyetisyen tarafından hazırlanması gerektiğini vurguluyor.
Ara öğünlerin dengedeki yeri
Ara öğünlerin kan şekerini sabit tutmada önemli olduğunu söyleyen Gündüz, uzun açlık dönemlerinin hipoglisemi riskini artırabileceğini belirtiyor. İnsülin düzeylerine göre diyabetli kişilerin ara öğün yapmasının gerekliliğini ifade eden Gündüz, örnek ara öğünleri şu şekilde sıralıyor: 2 adet grisini yanında 1 dilim peynir ve şekersiz çay, 1 avuç leblebi, yanında 1 bardak ayran, 1 porsiyon meyve ve 10 adet kavrulmamış badem.
Lif, pişirme yöntemleri ve porsiyon önerileri
Posanın (lifin) hem kan şekerini dengelemede hem de kolesterol seviyelerini düşürmede faydalı olduğunu belirten Gündüz, beyaz un yerine tam buğday unuyla hazırlanmış ürünlerin tercih edilmesini tavsiye ediyor. Ayrıca kuru baklagillerin haftada 2 kez tüketilmesi, her öğünde düzenli salata tüketilmesi ve meyvelerin kabuğuyla birlikte yenmesinin önemine dikkat çekiyor. Yemek pişirirken kızartma veya kavurma yerine haşlama, buğulama veya fırınlama yöntemlerinin tercih edilmesi gerektiğini ifade ediyor.
Şeker ve işlenmiş ürünlere ilişkin uyarılar
Gündüz, şeker ve şeker içeren ürünlerden uzak durulması gerektiğini belirtiyor. Şerbetli veya sütlü tatlılar yerine meyvenin doğal şekerinden yararlanılarak hazırlanan seçeneklerin tercih edilmesini öneriyor. Basit şekerlerden kaçınıp kompleks karbonhidratları tercih etmenin önemine dikkat çekerek, beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmeğin kan şekeri dengesini sağlamak açısından doğru bir alternatif olduğunu vurguluyor. Ayrıca turşu, şalgam gibi salamura ve konserve gıdalar ile salam, sosis, sucuk, pastırma gibi şarküteri ürünlerinin yüksek tuz içeriği nedeniyle diyabetli bireylerin bu ürünlerden kaçınması gerektiğini söylüyor.
Gündüz'ün vurguladığı bu üç temel kural ve beslenme önerileri, diyabet yönetiminde kapsamlı ve kişiye özel bir yaklaşımın gerekliliğini öne çıkarıyor.
BESLENME VE DİYET UZMANI ÇİSEM GÜNDÜZ
