Türkiye, Gazze'de soykırım yapan İsrail'e karşı alınacak önlemleri ele alan Lahey Grubu'nun Bogota Ortak Bildirisi'ne katılım beyanını 25 Temmuz'da Kolombiya Dışişleri Bakanlığı'na iletti.
Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'nin Ortak Bildiri'de Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne (BMDHS) yapılan atıflara bağlı olmadığını belirten bir notayı Bogota hükümetine iletti.
Lahey Grubu'nun resmi internet sayfasında yer alan bilgilere göre, Türkiye, bildirinin ikinci ve üçüncü maddelerinde geçen BMDHS ifadelerine şerh koyarak, Ortak Bildiri'ye katılımının BMDHS'ye ilişkin mevcut hukuki tutumunda herhangi bir değişiklik doğurmayacağını ifade etti.
Türkiye'nin şerhi, ilgili maddelerde yer alan BMDHS atıflarına ilişkin olup, söz konusu iki maddenin geri kalanını kapsamıyor. Ortak Bildirinin söz konusu ikinci ve üçüncü maddeleri şu şekildedir:
- “Gemilerin İsrail’e silah, mühimmat, askeri yakıt, ilgili askeri teçhizat ve çift kullanımlı malzemeleri taşıma amacıyla kullanılma riskinin açıkça bulunduğu tüm durumlarda; kara sularımız ve limanlarımızın soykırım, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve diğer uluslararası hukuk ihlallerini mümkün kılan veya kolaylaştıran faaliyetlere aracılık etmemesini teminen; kendi yetki alanımızda, uygun olduğu hallerde, BMDHS dahil olmak üzere ilgili uluslararası hukuk kurallarına tam riayetle, herhangi bir limanda gemilerin geçişine, demirlemesine ve hizmet almasına engel olunması.”
- “Bayraklarımızı taşıyan gemiler aracılığıyla İsrail’e silah, mühimmat, askeri yakıt, ilgili askeri teçhizat ve çift kullanımlı malzemelerin taşınmasının önlenmesi; bu yasağın ihlali halinde, bayraktan çıkarma dahil olmak üzere tam hesap verebilirliğin sağlanması; bu süreçte BMDHS dahil olmak üzere ilgili uluslararası hukuk kurallarına tam riayetle hareket edilmesi ve İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki hukuka aykırı varlığının sürdürülmesine hiçbir surette yardım veya destek sağlanmaması.”
Bogota Bildirisi'nde ayrı bir eylem planı bulunmamakla beraber, bildirinin içinde İsrail'e karşı alınması öngörülen birtakım önlemler sıralanmaktadır.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 25 Temmuz'da NTV'ye verdiği mülakatta, Lahey Grubu'nun Kolombiya'nın başkenti Bogota'daki toplantısı sonucunda kabul edilen ortak bildiride Türkiye'nin imzası olmadığına dair iddialara yanıt verdi. Fidan, bildirinin son imza tarihinin 30 Eylül olduğuna işaret ederek, metinde BMDHS'ye atıfta bulunan kısımlar bulunduğunu ve Ege Denizi'ndeki statü sorunu çözülmediği için Türkiye'nin buna taraf olmadığını söyledi.
BMDHS'ye yönelik Türkiye'nin tutumu, sözleşmenin kendi ulusal çıkarlarına zarar veren maddelerine karşı gösterdiği sürekli itirazlarla belirginlik kazanıyor. 10 Aralık 1982 tarihli bu sözleşme, Ege Denizi gibi özgün coğrafi ve tarihsel koşullara sahip yarı kapalı denizlerin hassasiyetlerini dikkate almamakta; Türkiye ise bu durumun kabul edilemez olduğunu savunmaktadır.
