1980'lerde İngiltere'de ortaya çıkan ve 178 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan "Deli Dana Hastalığı" (BSE), yıllar sonra Türkiye'de yeniden endişe yarattı. Geçtiğimiz günlerde Ankara Bilkent Şehir Hastanesi'nde bir hastada görülen 'deli dana ön teşhisi'nin ardından, korkutan ikinci bir haber Bolu'dan geldi. Bolu'da nörolojik şikayetlerle tedavi altına alınan bir hastaya "Deli Dana" teşhisi konuldu. Bu gelişme, hastalığın ne olduğu ve nasıl bulaştığı yönündeki soruları yeniden alevlendirdi.
Bolu'daki Hastanın Test Sonucu Pozitif: Deli Dana Teşhisi Kondu
Edinilen bilgilere göre, nörolojik belirtilerle Bolu İzzet Baysal Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne başvuran bir kadın hasta, derhal tedavi altına alındı. Hastanın semptomlarından şüphelenen doktorlar, ileri tetkik yapılmasına karar verdi. Hastadan alınan beyin omurilik sıvısı (BOS) örneği, özel inceleme için İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi bünyesindeki Beyin ve Nörodejeneratif Hastalıklar Araştırma Laboratuvarı'na gönderildi.
Laboratuvarda yapılan detaylı "deli dana testi" (varyant Creutzfeldt-Jakob hastalığı - vCJD testi), maalesef pozitif sonuç verdi. Bu sonuçla birlikte Bolu'daki vaka, Ankara'daki yoğun bakım hastasının ardından Türkiye'de son dönemde teyit edilen ikinci 'deli dana' vakası olarak kayıtlara geçti.
Deli Dana Hastalığı (vCJD) Nedir, Beyni Nasıl Etkiliyor?
Ankara ve Bolu'da art arda görülen vakalar üzerine gözler, bu tehlikeli hastalığa çevrildi. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, hastalığın ciddiyetine dikkat çekti.
Prof. Dr. Ertuğrul, "Deli Dana Hastalığı"nın temelinde "prion" adı verilen anormal yapıdaki proteinlerin yattığını belirtti. Bu anormal proteinler beyinde birikerek, organın yapısını bozuyor ve adeta "süngerleşmesine" neden oluyor. Hastalığın bilimsel adının da "BSE" (Bovine Spongiform Encephalopathy - Süngerimsi Beyin Hastalığı) olduğunu ifade etti.
İlk olarak sığırlarda görülen bu hastalığın insanlara bulaşan formuna ise "varyant Creutzfeldt-Jakob hastalığı" (vCJD) adı veriliyor. Prof. Dr. Ertuğrul, her iki hastalığın da beyinde geri dönülemez hasara yol açtığını ve ne yazık ki ölümcül olduğunun altını çizdi.
Deli Dana Nasıl Bulaşır?
Halk arasında en çok merak edilen konu ise hastalığın nasıl bulaştığı. Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, deli dana enfeksiyonunun ana bulaşma yolunun, bu hastalığı taşıyan hayvanların etlerinin ve özellikle sakatatlarının tüketilmesi olduğunu belirtti. Ayrıca, enfekte hayvanların vücut sıvıları ile temasın da risk oluşturduğunu söyledi.
Prof. Dr. Ertuğrul, bazı durumlarda tükürük gibi vücut sıvılarıyla insandan insana bulaşmanın da mümkün olabileceğini ekledi.
Hastalığın en korkutucu yanlarından biri ise kuluçka süresi. Belirtilerin, virüsün vücuda girmesinden hemen sonra ortaya çıkmadığını belirten Prof. Dr. Ertuğrul, "Hastalığın belirtileri bulaştıktan yıllar sonra, 15-20 yıl hatta 30 yıl sonra ortaya çıkabilir" dedi.
İlk belirtilerin genellikle fiziksel değil, psikolojik olduğunu vurgulayan Ertuğrul, şu semptomlara dikkat çekti:
Ani kafa karışıklığı veya oryantasyon bozukluğu
Odaklanma güçlüğü ve düzensiz düşünme
Halüsinasyon görme
Huzursuzluk, ani öfke nöbetleri ve saldırganlık (ajitasyon)
Uyku düzeninin bozulması veya uyku-uyanma döngüsünün tersine dönmesi
Deli Dana Tedavisi Var mı
Prof. Dr. Ertuğrul, hastalığın ilerleyen aşamalarında beynin etkilenen bölümlerine bağlı olarak daha ciddi fiziksel belirtilerin ortaya çıktığını aktardı. Yürüme güçlüğü, nefes darlığı ve kalp fonksiyonlarında bozulmalar bu belirtiler arasında yer alıyor.
Hastalığın ilerlemesiyle birlikte zihinsel belirtilerin ağırlaştığını ve hastanın sonunda komaya girdiğini belirten Prof. Dr. Ertuğrul, "Deli dana hastalığının ne yazık ki herhangi bir ilacı ve tedavisi yoktur" diyerek acı gerçeği dile getirdi.
