Termessos’ta ilk kazı sezonu: öne çıkan buluntular
Antalya Bilim Üniversitesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı işbirliğiyle yürütülen "Geleceğe Miras Projesi" kapsamında Termessos Antik Kenti'nde bu yıl ilk kez başlatılan sistemli kazılarda önemli mimari ve arkeolojik buluntular ortaya çıkarıldı. Kazı çalışmaları, Doç. Dr. Mustafa Koçak liderliğindeki ekibin nisan ayında başlattığı çalışmayla ekim ayında ilk dönemi tamamladı.
Dans eden kadınlar kabartmalı mezar
Kazıların odağı olan nekropol alanında, yüksek kabartmalarla süslenmiş benzersiz bir mezar yapısı ortaya çıkarıldı. Mezarın girişinde iki tarafta dans eden kadın betimlemeleri bulunuyor; bu figürler ellerinde tiyatro maskeleri taşıyor. Kabartmalarda asma yaprakları ve tiyatral unsurlar dikkat çekiyor. Mezarın bir bölümünde bulunan kadın başı çıkarılarak müzeye gönderildi. Kazı başkanının verdiği bilgiye göre mezarın yüksekliği yaklaşık 14–15 metre ve üst yapısının gelecek dönemde ayağa kaldırılması planlanıyor.
Antiochis tarafından yaptırılan silah kabartmalı anıt mezar
Çevresine dağılmış yüzlerce mimari blok arasından ayağa kaldırılan bir anıt mezar podyumu, yazıtlara göre Antiochis adlı bir kadının kendisi, eşi ve eşinin kardeşi için inşa ettirdiği yapı olarak tespit edildi. Podyumun dört yüzünde yer alan kabartmalarda kalkanlar, mızraklar, oklar, yaylar, zırhlar gibi hem gerçek hem efsanevi silah tipleri yer alıyor; bir aslan kabartması, bir yunus ve gemi pruvası betimlemeleri de görüldü. Kazı ekibi, çalışma kapsamında 500’den fazla mimari bloğu belgeleyip kaldırdı.
Figürlü lahit parçaları, heykeller ve sikkeler
Kazılarda çok sayıda figürlü lahit parçası, bir heykel başı, bir oturan kadın heykeli ve sikkeler bulundu. Termessos’un taş yapılarının büyüklüğü nedeniyle birçok kabartma yerinde korunmuş; bu yüzden müzeye gönderilen örnek sayısı sınırlı kaldı. Ekip, elde ettiği küçük ve taşınabilir buluntuları müzeye teslim etti.
Nekrolde geç antik dönem tahribatı: kireç ocakları
Kazı çalışmaları sırasında nekropole ait geç antik döneme tarihlenen tahribat izleri belirlendi. Doç. Dr. Koçak, alanda çok sayıda kireç ocağı tespit ettiklerini ve figürlü lahit parçalarının önemli bir kısmının bu ocaklara doldurularak yakıldığını söyledi. Bu durum, ekibin hem şaşkınlık hem de üzüntüyle karşıladığı bir tahribat örneği olarak kaydedildi.
Çalışma koşulları ve Termessos’un önemi
Zorlu topoğrafya ve ziyaretçi ilgisi
Termessos’un topoğrafik yapısı kazı çalışmalarını güçleştiriyor; yine de alan sonbahar, kış ve ilkbahar aylarında yoğun ziyaretçi akınına uğruyor. Doç. Dr. Koçak, ziyaretçilerin tarih bilincine sahip olduklarını ve sıkça nitelikli sorular yönelttiklerini belirtti. Otoparkın yetersizliğine dair notlar alındı.
Termessos çiğdemi ve bölgenin biyolojik değeri
Akdeniz Üniversitesi Botanik Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. İsmail Gökhan Deniz, Termessos’un yalnızca arkeolojik değil, aynı zamanda biyolojik çeşitlilik açısından da ülkenin özel bölgelerinden biri olduğunu vurguladı. Bölgeye özgü Termessos çiğdemi gibi endemik türlerin varlığı, Termessos’un hem arkeolojik hem ekolojik açıdan korunmasının önemini gösteriyor.
Termessos hakkında kısa not
Termessos Antik Kenti, Pisidia Bölgesi’nin güneybatı bölümünde, Solymos Dağı (Güllük Dağı) dorukları arasındaki vadide konumlanmış; Solymler tarafından kurulmuş ve Büyük İskender’in kuşatmadığı dağ kentlerinden biri olarak biliniyor. Ören yeri, aynı adı taşıyan Milli Park içinde orman dokusu ile korunuyor. Antalya-Korkuteli karayolunun 24’üncü kilometresinden sola tırmanan özel yolla kalıntılara ulaşılabiliyor.
Önemli bulgular: dans eden kadınlar kabartmalı mezar, Antiochis’in silah kabartmalı anıt mezarı, figürlü lahit parçaları, heykel parçaları, sikkeler ve nekrolde tespit edilen kireç ocağı tahribatı.
TERMESSOS'TA BU YIL İLK KEZ BAŞLAYAN KAZILARDA DANS EDEN KADINLAR KABARTMALI MEZAR YAPISI, ANTİOCHİS ADLİ BİR KADININ YAPTIRDIĞI VE ÜZERİNDE SİLAH KABARTMALARI BULUNA BAŞKA BİR ANIT MEZAR, FİGÜRLÜ LAHİT PARÇALARI GÜN YÜZÜNE ÇIKARILIRKEN, NEKROPOLDE GEÇ ANTİK DÖNEME AİT TAHRİBAT İZLERİ DE BELİRLENDİ.
