TENMAK ve NÜKEN'in Gıda Güvenliği Çalışmaları
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bünyesindeki Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) içindeki Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü (NÜKEN) Tarım ve Gıda Araştırmaları Grubu, Türkiye’nin tarım ve gıda arz güvenliğini güçlendirmeye yönelik laboratuvar araştırmalarını sürdürüyor. Çalışmalar, hem iklim değişikliğinin getirdiği risklerin azaltılmasına hem de afet dönemlerinde tedarik güvenliğinin korunmasına odaklanıyor.
Kuraklığa ve dona dayanıklı çeşit geliştirme
Laboratuvar çalışmaları, yüksek sıcaklık toleranslı, kuraklığa adapte olabilen ve ilkbahar geç don olaylarının zararından kaçınabilecek yeni bitki çeşitleri geliştirmeye odaklanıyor. Bu yaklaşımla iklim kaynaklı verim kayıplarının azaltılması hedefleniyor.
Sebze, meyve ve çiçeklerde mutasyon ıslahı
Bu kapsamda mutasyon ıslahı ve ilgili biyoteknolojik yöntemler kullanılarak buğday, darı, nohut, domates, marul, yeşil fasulye, elma, portakal, Trabzon hurması, mandalina, çay, Antep fıstığı, kayısı, kalanşo ve gül gibi farklı türler üzerinde çalışmalar yürütülüyor. Amaç, değişen iklim koşullarına daha iyi uyum sağlayan ve üretimde esneklik sunan çeşitler elde etmek.
Afetlere yönelik uzun raf ömürlü ekmek reçetesi
Gıda Işınlama Laboratuvarlarında yürütülen çalışmalarla, farklı gıda gruplarında raf ömrünü uzatmaya yönelik gıda ışınlama uygulamaları devam ediyor. Özellikle afet dönemlerine yönelik uzun raf ömrüne sahip ekmek reçetesi geliştirme ve koruyucu katkı maddesi içermeyen ekmeklerin korunabilmesi amaçlanıyor.
Daha az su ile daha etkin sulama ve dikey tarım
TENMAK NÜKEN, su kısıtının tarımsal üretimde yol açtığı kayıpları önlemek için daha az su kullanımı ile etkin sulama projeleri üzerinde çalışıyor. Ayrıca, kapalı alanlara ve sera üretimine yönelik yerli dikey tarım teknolojisi geliştirilmesi ile bu sistemlere yapay zekâ entegrasyonu hedefleniyor; bu sayede üretim verimliliği artarken karbon ayak izinin azaltılması amaçlanıyor.
Hedefler ve güvenlik yaklaşımları
Nükleer Bilimler ve Malzeme Araştırmaları Koordinatörü Dr. Kadriye Yaprak Kantoğlu, NÜKEN Tarım ve Gıda Araştırmaları Grubu’nun gıda ışınlama, bitki besleme ve bitki koruma alanlarında araştırmalar yürüttüğünü, mutasyon ıslahıyla çok çeşitli türlerde yeni çeşitler geliştirdiklerini belirtiyor. Kantoğlu, temel hedefin iklime adaptasyonu yüksek, verim ve kalitesi ile özellikle besin içeriği yüksek olan yeni çeşitler geliştirmek olduğunu vurguluyor.
Kantoğlu ayrıca, ışınlanmış gıda teknolojisinin raf ömrünü uzatma, mikrobiyal yükü azaltma ve filizlenmeyi engelleme gibi amaçlarla dünyada yoğun uygulanan bir teknik olduğunu; bunun insan sağlığına herhangi bir zararı olmadığını ve sağlık açısından katkı sağlayan bir uygulama olduğunu ifade ediyor.
NÜKEN TARIM VE GIDA ARAŞTIRMALARI GRUBU, BÜNYESİNDEKİ LABORATUVARLARDA TÜRKİYE’NİN TARIM VE GIDA ALANINDA ARZ GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMLAŞTIRMASINA KATKI SAĞLAYACAK ARAŞTIRMALARINI SÜRDÜRÜYOR.
