Temmuz dış ticaretine genel bakış
TÜİK ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle Genel Ticaret Sistemi kapsamındaki Temmuz verilerine göre Türkiye'nin dış ticaretinde imalat ve ara malları öne çıktı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriler kısa vadede ihracatta toparlanma, ithalatta daralma işaretleri veriyor.
Sektörel dağılım
Ekonomik faaliyetler incelendiğinde Temmuz ayında ihracatta imalat sanayisinin payı %95,5, tarım, ormancılık ve balıkçılığın payı %2,2, madencilik ve taş ocakçılığının payı %1,6 olarak kaydedildi. Bu yılın ocak-temmuz döneminde ise ihracatta imalatın payı %94,4, tarımın payı %3,4, madencilik ve taş ocakçılığının payı %1,6 oldu.
İthalat bileşimi
Geniş ekonomik gruplar sınıflamasına göre Temmuz ithalatında ara mallarının payı %65,2, sermaye mallarının payı %17,2 ve tüketim mallarının payı %17,0 olarak hesaplandı. Ocak-temmuz döneminde ise ara mallarının payı %69, tüketim mallarının payı %16,4 ve sermaye mallarının payı %14,4 olarak gerçekleşti.
Ülke bazında ticaret
Temmuzda ihracatta ilk sırayı Almanya aldı (1 milyar 970 milyon dolar). Almanya'yı sırasıyla Birleşik Krallık (1 milyar 696 milyon dolar), ABD (1 milyar 570 milyon dolar), Birleşik Arap Emirlikleri (1 milyar 504 milyon dolar) ve İtalya (1 milyar 100 milyon dolar) izledi. Bu beş ülkeye yapılan ihracat toplam ihracatın %31,4'ünü oluşturdu.
Ocak-temmuz döneminde ihracatta da ilk sırada Almanya yer aldı (12 milyar 880 milyon dolar); onu Birleşik Krallık (9 milyar 856 milyon), ABD (9 milyar 407 milyon), İtalya (7 milyar 754 milyon) ve Irak (6 milyar 602 milyon) takip etti. İlk 5 ülkenin payı toplam ihracatta %29,7 oldu.
İthalatta Temmuzda lider Çin oldu (4 milyar 638 milyon dolar). Çin'i Rusya (3 milyar 561 milyon), Almanya (3 milyar 6 milyon), ABD (1 milyar 736 milyon) ve İtalya (1 milyar 545 milyon) izledi. Bu beş ülkeden yapılan ithalat toplam ithalatın %46,2'sini oluşturdu.
Ocak-temmuz döneminde ithalatta da ilk sırada Çin (28 milyar 594 milyon dolar) yer aldı; onu Rusya (25 milyar 267 milyon), Almanya (17 milyar 647 milyon), ABD (9 milyar 995 milyon) ve İtalya (9 milyar 529 milyon) takip etti. İlk 5 ülkenin payı toplam ithalatta %42,9 olarak hesaplandı.
Teknoloji yoğunluğuna göre veriler
ISIC Rev.4 sınıflamasına göre Temmuzda imalat sanayisi ürünlerinin toplam ihracattaki payı %95,5 olurken, yüksek teknoloji ürünlerinin payı %4,2 olarak kaydedildi. Ocak-temmuz döneminde imalatın ihracattaki payı %94,4, yüksek teknoloji ürünlerinin payı %3,7 oldu.
İthalatta Temmuzda imalat sanayisi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %83,6 ve yüksek teknoloji ürünlerinin imalat içindeki payı %12,7 olarak belirlendi. Ocak-temmuz döneminde bu oranlar sırasıyla %80,9 ve %11,1 oldu.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış görünüm
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış serilere göre Temmuzda bir önceki aya kıyasla ihracat %8,5 arttı, ithalat %5,8 azaldı. Takvim etkilerinden arındırılmış yıllık karşılaştırmada Temmuz ihracatı %11,2 yükseldi, ithalat %5,4 arttı.
Özel Ticaret Sistemi ve dış ticaret açığı
Özel Ticaret Sistemi'ne göre Temmuz ihracatı geçen yılın aynı ayına göre %11,2 artarak 22 milyar 649 milyon dolar, ithalat %8,3 artarak 29 milyar 391 milyon dolar oldu. Temmuzda dış ticaret açığı 6 milyar 741 milyon dolar ile önceki yılın aynı ayına göre %0,4 azaldı. İhracatın ithalatı karşılama oranı Temmuz 2024'te %75,1 iken bu yılın Temmuzunda %77,1 olarak gerçekleşti.
Ocak-temmuz döneminde Özel Ticaret Sistemi'ne göre ihracat 141 milyar 981 milyon dolar, ithalat 198 milyar 159 milyon dolar oldu. Dış ticaret açığı bu dönemde 56 milyar 177 milyon dolar ile geçen yılın aynı dönemine göre %12,3 artarken, ihracatın ithalatı karşılama oranı %72,9'dan %71,7'ye geriledi.
Analiz ve değerlendirme
Temmuz verileri, ihracatta imalat sanayisinin belirgin ağırlığını ve ithalatta ara mallarının yüksek payını doğruluyor. Kısa vadede mevsimsel düzeltilmiş seriler ihracatta toparlanma eğilimi ve ithalatta daralma gösterse de ocak-temmuz dönemindeki artan dış ticaret açığı, yılın ilk yedi ayında ithalat artışının cari cari denge üzerindeki baskısını sürdüğünü gösteriyor. Ayrıca ihracat ve ithalatın ülke bazında yoğunlaşması, ticaret kaynaklı risklerin belli partnerlere bağımlılığı artırdığını işaret ediyor.
