Tebriz’de Şehriyar’ın Müzeye Dönüştürülen Evi: Türk ve Fars Edebiyatında Korunan Bir Miras
İran’ın ünlü Azerbaycan Türkü şairlerinden Şehriyar mahlasıyla tanınan Muhammed Hüseyin Behçet Tebrizinin (1906–1988) evi, ölümünün ardından müzeye dönüştürülerek kentte önemli bir kültürel çekim merkezi haline geldi. Maksudiye Mahallesi’ndeki tarihî doku içinde yer alan yapı, edebiyatseverler ve kültür turizmi açısından kentte öne çıkan mekanlardan biri olarak korunuyor.
Museal düzen ve sergileme
Ev, toplam yaklaşık 250 metrekare alana yayılan ve iki katlı bir yapı niteliğinde. Kat planında sergi salonları ve şairin çalışma odası gibi bölümler bulunuyor. Bodrum katta Şehriyar’ın yaşamının farklı dönemlerine ait fotoğraflar sergileniyor; iç bahçede ise küçük bir havuzu olan bölüm ziyaretçilerin dikkatini çekiyor.
Müzede sergilenenler arasında Şehriyar’ın kişisel eşyaları, el yazmaları, şiir defterleri, daktilosu ve gözlükleri yer alıyor. Çalışma odasında bulunan balmumu heykel ise ziyaretçiler için en etkileyici bölümlerden biri; heykelin yanında şairin çalışma masası, kitapları ve kullandığı eşyalar sergileniyor.
Kültürel önem ve ziyaretçi ilgisi
Şehriyar, hem Türkçe hem Farsça şiirleriyle iki dil arasında bir köprü kuran çağdaş bir ozan olarak kabul ediliyor. Özellikle "Haydar Babaya Selam" adlı eseri, şairin köy yaşamına, çocukluk anılarına ve doğduğu topraklara duyduğu özlemi dile getirmesi bakımından geniş bir okuyucu kitlesinde yer etmiş durumda. Bu nedenle Tebriz’deki ev, eserin izlerini taşıması açısından ayrı bir önem taşıyor.
Her yıl binlerce yerli ve yabancı ziyaretçi, Tebriz’e geldiklerinde Şehriyar’ın evini görmeden dönmüyor; balmumu heykelin bulunduğu oda, ziyaretçilerin en çok fotoğraf çektirdiği alanlardan biri. Evin girişinde yer alan Türkçe ve Farsça dizeler misafirleri karşılıyor ve mekânın çift dilli kültürel karakterini vurguluyor.
İran Kültür Bakanlığı tarafından tescillenen bu yapı, yalnızca Tebriz için değil, tüm Türk dünyası için ortak bir değer olarak kabul ediliyor ve şairin anılarını, kültürel ve edebi mirasını yaşatma işlevi görüyor.
Gelecek programlar ve koruma perspektifi
Müzede ilerleyen dönemde şiir dinletileri ve çeşitli kültürel etkinlikler düzenlenmesi planlanıyor; bu tür programlar mekânın canlılığını korumasına ve yeni kuşaklarla buluşmasına katkı sağlayacak. Şehriyar’ın hayatının ve eserinin bu mekânda korunması, yerel belleğin ve edebi mirasın sürdürülmesi açısından önemli bir örnek teşkil ediyor.
Şehriyar’ın ölüm yıl dönümü olan 18 Eylül, İran Kültür Devrimi Yüksek Konseyi’nin kararıyla Fars Şiir ve Edebiyatı Ulusal Günü olarak anılıyor; bu tarih, şairin edebî mirasının resmi takvimde yer bulduğunu gösteriyor.
Sonuç olarak, Tebriz’deki Şehriyar evi; sergilediği materyaller, mekânsal düzeni ve kültürel program potansiyeliyle hem bölgesel hem de dilsel bir miras merkezi olarak işlev görmeye devam ediyor.
