Suriye'deki Savaş Suçları ve Yargı Süreci
Suriye halkı, Beşşar Esed'in liderlik ettiği devrik Baas rejiminin savaş suçlarından dolayı yargı önünde hesap vermesini bekliyor. Suriye İnsan Hakları Ağı'nın (SNHR) raporları, 2011'de başlayan iç savaş boyunca Esed rejiminin işlediği insanlık suçlarına dair delilleri ortaya koyuyor.
İnsan Hakları İhlalleri
Birleşmiş Milletler (BM) ve çeşitli uluslararası kuruluşların raporlarında, devrik rejim yetkililerinin sivillere karşı kimyasal silah kullanımı, sistematik işkence ve zorla yerinden ediş gibi birçok suç işlediği belirtiliyor. Ancak, bu suçlular BM Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) Rusya ve Çin'in vetolarıyla yargılanmamış durumda.
Yargılanması Beklenen Ana İsimler
Beşşar Esed, iç savaş sırasında uyguladığı sert politikalarla binlerce Suriyelinin hayatını kaybetmesine sebep oldu. SNHR'nın verilerine göre, 217 kez kimyasal silah saldırısı düzenleyen Esed, 11 bin 87 sivilin ölümüne yol açtı.
Mahir Esed, Esed'in kardeşi olarak Dördüncü Tümen'i yönetmekte, kuşatmalara ve bombalamalara katılmakla suçlanmaktadır. Mahir'in, yasa dışı uyuşturucu ticaretinde de aktif olduğu iddia edilmektedir.
Ali Memluk, devrik rejimin baskıcı yönetiminin simgelerinden biri olarak bilinir. Yapılan insan hakları ihlalleri ve sistematik işkence uygulamalarında önemli rol oynamış, 2018'de Fransa'da hakkında tutuklama emri çıkarılmıştır.
Cemil Hasan, Hava Kuvvetleri İstihbarat Dairesinin eski başkanı olarak kitlesel gözaltı ve işkence uygulamaları ile anılmakta; ABD tarafından savaş suçu işlemekle itham edilmektedir.
Atıf Necib, Dera'daki barışçıl gösterilerin bastırılmasında rol oynamış, bölgedeki insanlara yönelik cezalandırıcı politikalar uygulamıştır.
Suçlular Listesi ve Uluslararası Tepkiler
SNHR, devrik Esed rejimiyle ilgili 16 bin 200 isimin yer aldığı bir veri tabanı oluşturmuştur. Bu listedeki isimler arasında eski rejim askeri ve güvenlik güçlerinden 6 bin 724 kişi ile rejimi destekleyen milis yapılar da bulunmaktadır.
Uluslararası toplumun bu savaş suçlarını göz ardı etmemesi ve hesap vermenin sağlanması yönünde çabalarının sürmesi bekleniyor. Suriye’nin geleceği için bu suçların faillerinin adalet önüne çıkarılması büyük önem taşımaktadır.
