Şule Yüksel Şenler: Başörtüsü mücadelesi ve edebi mirası

Portre: Şule Yüksel Şenler Şule Yüksel Şenler, fikirleri, yazıları ve konferanslarıyla özellikle başörtüsü tartışmalarında güçlü bir ses oldu. Kaleminin ve duruşunun izleri, edebiyat, toplumsal hareket ve eğitim alanlarında bugün de yaşatılıyor. Erken yaşam ve yazı serüveni 29 Mayıs 1938'de Kayseri'de doğan Şenler, Ümran Hanım ve Tahsin Bey'in çocuğudur. Ailesinin İstanbul'a göçünü takiben ortaokulu yarıda bırakarak bir terzinin yanında çalıştı; burada edindiği dikiş ve tasarım bilgisi ileride kendi adıyla anılacak başörtüsü ve pardösü modellerinin oluşmasına zemin hazırladı. Yazma tutkusu erken yaşta belirdi; 14 yaşındayken hikâyeleri Yelpaze dergisinde yayımlandı ve "Şule Yüksel" imzasını kullanmaya başladı. Profesyonel gazeteciliğe 21 yaşında Mehmet Şevket Eygi'nin çıkardığı Yeni İstiklal gazetesinin gençlik köşesinde adım attı ve daha sonra Kadın gazetesinde "Duyuşlar-Görüşler" köşesini hazırladı. Tesettür kararı, Anadolu konferansları ve stil etkisi 1965 yılı Şenler için bir dönüm noktası oldu; o yıl Batılı yaşam tarzını bırakarak tesettüre girdi. Bu karar hem kişisel yaşamında hem de toplumda geniş yankı buldu. Fikirlerini geniş kitlelere ulaştırmak amacıyla Anadolu'yu karış karış gezerek verdiği konferanslarla on binlerce kişiye hitap etti. Özellikle 1960 ve 1970'li yıllarda büyük ilgi gören bu konuşmalar, Şenler'i başörtüsü mücadelesinin ve dindar kadınların kamusal alandaki temsilinin simge isimlerinden biri haline getirdi. Şenler'in kendine özgü, modern ve estetik başörtüsü bağlama stili, genç kuşaklar arasında hızla yayıldı ve bir moda algısı oluşturdu. 1971 süreci: Tepkiler, tutuklama ve afı reddedişi Sanatçı ve düşünür olarak artan etkisi dönemin siyasi atmosferinde tepkilere yol açtı. Dönemin Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın 1971'deki açıklamalarıyla hedef gösterilen Şenler, Sunay'a hitaben yayımladığı mektupla cumhurbaşkanının özür dilemesi gerektiğini savundu. Cumhurbaşkanına hakaret suçlamasıyla tutuklanarak Bursa Cezaevi'ne giren Şenler, yaklaşık iki ay sonra Sunay'ın özür talebi ve af kararını reddederek 8 aylık hapis cezasının tamamını çekti. Cezaevinden çıktıktan sonra da yazı ve düşünce hayatına devam ederek Hür Söz, Babıali'de Sabah ve Milli Gazete gibi yayınlarda üretimini sürdürdü. Edebi çalışmalar ve sinemaya uyarlanan eser Şenler'in en bilinen eseri "Huzur Sokağı" romanı toplumda geniş ilgi gördü. Roman, Yücel Çakmaklı yönetmenliğinde Türkan Şoray ve İzzet Günay'ın başrollerini paylaştığı "Birleşen Yollar" adıyla sinemaya uyarlanarak klasikleşti. Aynı eser 2012'de televizyon dizisi olarak yeniden izleyiciyle buluştu. Kariyeri boyunca "Gençliğin Izdırabı", "Hidayet", "Bize Ne Oldu", "İslam'da ve Günümüzde Kadın" gibi eserlerle de tanındı. Ayrıca Şenler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Emine Erdoğan'ın evliliğine vesile olmasıyla da biliniyor. Vefatı ve sürdürülen miras Tedavi gördüğü hastanede 28 Ağustos 2019'da, 81 yaşında vefat eden Şule Yüksel Şenler'in cenaze namazı Eyüp Sultan Camisi'nde kılındı ve Mihrişah Valide Sultan Haziresi'ne defnedildi. Gazeteci Demet Tezcan, hayatını "Bir Çığır Öyküsü" adıyla kitaplaştırdı. Adı bugün eğitim ve kültür kurumlarında yaşatılıyor: İstanbul'un Pendik, Balıkesir'in Karesi ve Batman'da Şule Yüksel Şenler Kız İmam Hatip Liseleri; İstanbul Esenler'de Hanımlar Konağı; Muş'ta Bilgi Evi bunlardan bazılarıdır. Eyüpsultan'daki Şule Yüksel Şenler Vakfı, öncü yazarın ayrımcılığa karşı tutumunu, insan onurunu ve özgürlükleri gözeten duruşunu gelecek kuşaklara aktarmayı amaçlayan çalışmalar yürütüyor. Vakıf, her yıl Rami Kütüphanesi'nde düzenlediği "Şule Yüksel Şenler Kitap ve Kültür Günleri" ile kültür ve yazı dünyasından isimleri okurlarla buluşturmaya devam ediyor. Not: Bu metin, Şule Yüksel Şenler'in yaşamı, yazınsal üretimi ve toplumsal etkisini öne çıkarmayı amaçlayan bir derleme ve değerlendirmedir.

Şule Yüksel Şenler: Başörtüsü mücadelesi ve edebi mirası

Yazar Şule Yüksel Şenler'in fikirleri, konferansları ve eserleriyle şekillenen yaşamı; başörtüsü mücadelesi, cezaevi süreci, 'Huzur Sokağı' ve mirası.