Sivas'ta nalbantlık ayakta kalıyor: Usta Yusuf Çemek beş yıldır mesleği sürdürüyor
Teknolojinin ilerlemesi ve motorlu araçların yaygınlaşmasıyla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan nalbantlık, Sivas'ta birkaç usta sayesinde ayakta kalmaya çalışıyor. Bu ustalardan biri olan 44 yaşındaki Yusuf Çemek, son beş yıldır mesleği sürdürüyor.
Ustanın yolu ve çalışma yöntemi
Çemek, başlangıçta yalnızca kendi atlarını nalladığını, arkadaşlarının ısrarı üzerine işi profesyonel hale getirdiğini anlatıyor. "Önceden sadece kendi atlarımızı nallıyordum. Bu işi yapan Sivas'ta eksik olduğu için arkadaşlar sağ olsun bizimle beraber de çalış diye ısrar ettiler. Bunun üzerine nalbantlığa başladık." diyor.
Çemek'in anlattığı nallama süreci ayrıntılı: önce nal sökümü yapılır, "maya" denilen bölge temizlenir, tırnak kerpeten ile kesilip törpülenir ve nal, tırnağın kalınlığına göre çakılır. "Yaklaşık 8 milimetre tırnak kalınlığı vardır. İçerisine girdiğiniz zaman ata acı verir ve bir sonraki nallama da size sıkıntı çıkarabilir." sözleri bu sürecin hassasiyetini vurguluyor.
Eskiden iş birden fazla kişiyle yapıldığını, atların etrafındaki kalabalıktan dolayı psikolojik sıkıntı yaşadığını belirten Çemek, kendisinin tek başına çalıştığını ve atla doğru iletişim kurmanın süreçte belirleyici olduğunu kaydediyor: "Ata ne kadar iyi yaklaşırsan atta sana o kadar yardımcı olur ve resmen kendini sana teslim eder. Ama bağırıp çağırıp vurursan, atta sana tepkisini gösterir."
Mesleğin geleceği ve çırak sorunu
Çemek, mesleğin sevgiyle yapıldığını ve maddi beklentinin öne çıkmadığını söylüyor. "Bu işi sevgi ile yapıyoruz... Bende sevdiğim için yapıyorum ama gençlerden heves edip yapmak isteyen hiç yoktur." ifadeleri, mesleğe ilginin azaldığını açıkça ortaya koyuyor. Ayrıca bir nalbantın yetişmesinin 2-3 yıl aldığını ve tırnak bakım periyodunun 45 ile 60 gün arasında değiştiğini aktarıyor. "Çırak yetişmiyor, bu gidişle meslek tamamen bitecek" uyarısı mesleğin sürdürülebilirliği açısından önemli bir risk teşkil ediyor.
Çemek, tırnak bakımının ihmal edilmesi halinde karşılaşılabilecek sağlık sorunlarına da dikkat çekiyor: "Tırnakları aşırı uzadığı zaman tendon patlaması, üreme olur ve tırnaklar çatlar." Ayrıca çiftlik koşullarına bağlı olarak atların tırnaklarının nasıl etkilendiğini de anlatıyor: "Bizim atlarımız 4 metrelik bir yerde altı ıslak oluyor ve tırnakları çabuk uzuyor."
Spor ve bakım ilişkisi
Çiftliğin sahibi Erkan Elma ise nal bakımının at sağlığı ve spor performansı için kritik olduğuna dikkat çekiyor: "Nal bakımı at için en önemli şeylerden biridir. Nal çakma işini yapan kişi sayısı çok kalmadı. Yusuf ustamız sağ olsun atlarımızı nallıyor, atlarımız sağlıklı bir şekilde sahaya çıkıyor ve ciridimizi oynuyoruz." Elma, atların nalını 40 günde bir çaktırdıklarını ve tırnak uzamasının performans açısından risk oluşturduğunu belirtiyor.
Sonuç olarak, Sivas'taki birkaç usta ve onların özverisi sayesinde ayakta kalan nalbantlık, çırak yetişmemesi ve mesleğe yönelik azalan ilgi nedeniyle gelecek kaygısı taşıyor. Ustaların deneyimi ve atlarla kurulan bağ, bu geleneğin kısa vadede sürmesini sağlasa da uzun vadeli devamlılık için genç neslin dahil olması önemli görünüyor.
TEKNOLOJİNİN GELİŞMESİYLE YOK OLMA TEHLİKESİYLE KARŞILAŞAN NALBANTLIK, SİVAS’TA BİRKAÇ USTA SAYESİNDE AYAKTA KALIYOR. NALBANT OLAN YUSUF ÇEMEK İSE BEŞ YILDIR ATLARI NALLAYARAK MESLEĞİ YAŞATMAYA ÇALIŞIYOR. ÇEMEK, "ÇIRAK YETİŞMİYOR, MESLEK BİTECEK" DİYEREK ENDİŞESİNİ DİLE GETİRİYOR.
