ERBİL BAŞAY - Siegen Üniversitesi araştırması yabancı isimli başvurularda ayrımcılık olduğunu ortaya koydu
Siegen Üniversitesinin 2022-2025 dönemini kapsayan araştırması, Almanya'da şirketlere mesleki eğitim başvurusu yapanların isimleri üzerinden ayrımcılığa uğradığını ortaya koydu. Araştırma kapsamında Federal İş Ajansı aracılığıyla staj yeri ilanı veren firmalara farklı isimlerle toplam 50 bin elektronik posta gönderilerek başvurular test edildi.
Araştırma sonuçları, Almanca isim taşıyan adaylara göre yabancı isimli adayların daha az yanıt aldığını gösterdi. Öne çıkan yanıt oranları şu şekilde kaydedildi: Almanca isimli "Lukas Becker" için yapılan 100 başvuruya ortalama 67 cevap gelirken; Rusça "Ivan Smirnov" için ortalama 56, İbranice "Ariel Rubenstein" için ortalama 54, Türkçe "Yusuf Kaya" için ortalama 52 ve Arapça "Habiba Mahmoud" için ortalama 36 cevap alındı.
Araştırma ekibi, kurgu adayların başvurularda aynı zamanda okula devam ettiklerini de beyan ettiklerini belirterek, bu bulgunun öğrenime devam eden gençlerin sektörde mesleki eğitim imkanına erişimde ne kadar zorlandığını gösterdiğini vurguladı. Yaklaşık 700 şirket ile yapılan görüşmelerde firmaların ayrımcılığın nedenleri olarak dil engeli, kültürel farklılıklar, oturum izni endişeleri ve bürokraside ek iş yükü gibi gerekçeler sıralandı.
Siegen Üniversitesi Ekonomi Eğitimi Merkezi Araştırma Görevlisi Dilara Wiemann, rapor sunumunda bu sonuçların ayrımcılığa uğrayan adaylar için felaket olduğunu belirterek, "Belirgin bir şekilde daha iyi karne notları veya sosyal alanda faaliyet göstermek bile kökenin, başarıdan daha belirleyici olduğunu gösteriyor." dedi.
Berlin-Brandenburg Türkiye Toplumu: "Özellikle mesleki eğitim için anonim başvuru uygulanmalı"
Berlin-Brandenburg Türkiye Toplumu (TBB) Sözcüsü Ayşe Demir, Siegen Üniversitesinin bulgularını değerlendirirken, Arapça ve Türkçe isimli gençlerin daha az mülakata çağrılmasının önceki çalışmalarda da ortaya çıktığını hatırlattı ve konunun akademik tartışmadan çıkarılarak somut önlemler alınması gerektiğini söyledi.
Demir, TBB'nin kendi başvurularında anonim iş başvurusu uyguladığını ve olumlu sonuçlar elde ettiklerini belirterek, "Bizim talebimiz, özellikle mesleki eğitim yerlerinde anonim iş başvurusunu uygulasınlar çünkü anonim iş başvurusunda fotoğraf olmayacak, isim olmayacak." ifadesini kullandı.
Ön yargıları aşmak için deneme stajları
Demir, şirketlerin yine de ön yargılı davranabileceğini kabul etmekle birlikte, anonim başvurunun en azından adayın mülakata çağrıldığında kendini kanıtlama şansı tanıdığını vurguladı. Firmaların göçmen kökenli gençlere ilişkin sık dile getirdiği ön yargılar arasında düşük motivasyon, güvenilir olmama, dakiklik eksikliği ve kurallara uymama gibi iddialar bulunduğunu aktardı.
Bu ön yargıları ortadan kaldırmak için deneme stajları öneren Demir, özellikle inanç temelli önyargılara (örneğin namaz uygulamalarının iş ortamını bozacağı kaygısı) deneme süreçleriyle yanıt verilebileceğini belirtti: "Deneme stajlarıyla iş ortamını bozmadığı ortaya çıkacaktır, yani en azından meslek eğitim kurumunu ikna etmiş oluruz."
Hukuki başvuru yolları ve Eşit Muamele Yasası'nın sınırları
Demir, ayrımcılığa uğrayanların şikayette bulunmaları gerektiğini söyledi. Ancak hisse dayalı durumlarda hukuki sürecin başlatılamayabileceğini, buna karşın mülakatta açıkça "Sen Müslümansın, seni almıyorum" gibi ifadeler kullanıldığında hukuki yollara başvurmanın mümkün olduğunu belirtti.
Demir ayrıca, Almanya'da Eşit Muamele Yasası kapsamında her eyalette ayrımcılıkla mücadele ofisleri ve danışma merkezlerinin bulunduğunu vurguladı: "Oraya gidip hem danışma hizmeti alabilirler hem de hukuksal süreci de başlatabilirler çünkü bu, açık bir ayrımcılık." Ancak yasanın devlet kurumlarında yaşanabilecek ayrımcılığı kapsamadığını, yalnızca özel sektörü içerdiğini ve cezaların caydırıcı olmadığını ifade etti.
Bu nedenle Demir, Eşit Muamele Yasası'nın yenilenmesini talep ettiklerini ve önceki hükümet programında yer almasına rağmen düzenlemenin gerçekleşmediğini hatırlatarak yeni hükümetten kanunun yeniden düzenlenmesini beklediklerini sözlerine ekledi.
Gençlere çağrı: Pes etmeyin
Demir, mesleki eğitim arayan gençlere yönelik çağrısında, "Gençlere tavsiyemiz kesinlikle pes etmesinler. Mesleki eğitim Almanya'da çok önemli. Almanya gibi bir ülkede diplomanız yoksa sonradan iş hayatında yer almanız çok zor. Başvurularına devam etsinler ve kendileriyle ilgili bir sorun olmadığını bilsinler. Bu, sistemin sorunu." dedi.
Demir ayrıca, Almanya'da binlerce gencin mesleki eğitim yeri aradığını ve çok sayıda şirketin gençlere mesleki eğitim imkanı sunmak istediğini belirterek, gençlerle eğitim sunmak isteyen kurumların bir araya getirilmesi için meslek fuarları düzenlenmesini önerdi. TBB'nin geçmişte düzenlediği fuarların birçok mülteci ve göçmen kökenli gencin mesleki eğitim imkanı bulmasına katkı sağladığını anlattı.
Öne çıkan öneriler: anonim iş başvurularının mesleki eğitim alanında yaygınlaştırılması, deneme stajlarının teşviki, Eşit Muamele Yasası'nın güçlendirilmesi ve meslek fuarları aracılığıyla eşleştirme çalışmalarının artırılması.
