Şi Cinping: ŞİÖ çok taraflılıkla hegemonyaya karşı etkin bir güç oldu
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) çok taraflılık anlayışıyla hareket ederek uluslararası eşitlik ve adaletin yanında yer aldığını, bu duruşuyla hegemonyacılığa ve güç siyasetine karşı etkin bir güç haline geldiğini söyledi. Konuşma, örgütün 25. Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı'nın açılışında, Tiencin kentinde yapıldı.
Çok taraflılık, eşitlik ve küresel yönetişim çağrısı
Şi, ŞİÖ üyelerini farklılıkları bir kenara bırakarak işbirliği ve dayanışmayı geliştirmeye çağırdı. Lider, eşit ve düzen içinde çok kutuplu bir dünya ile evrensel olarak kapsayıcı bir ekonomik küreselleşme savunulması gerektiğini belirterek küresel yönetim sisteminin daha eşit ve adil hale getirilmesi gerektiğini vurguladı.
Ekonomik işbirliği ve somut rakamlar
Şi, örgütün üye, gözlemci üye ve diyalog ortaklarıyla birlikte 26 ülkenin katılımı ile dünyanın en geniş bölgesel örgütü haline geldiğini kaydetti. ŞİÖ kapsamında 50'den fazla alana yayılan işbirliğinin 30 trilyon dolara yakın bir değer yarattığını ifade etti.
Çin'in ŞİÖ üyesi ülkelerle ticaretinin 2,3 milyar doları aştığını ve yatırımlarının 84 milyar dolara ulaştığını belirten Şi, ticaret ve yatırımların kolaylaştırılması; enerji altyapısı, yeşil sanayi, dijital ekonomi, bilimsel ve teknolojik inovasyon ve yapay zeka alanlarında işbirliğinin geliştirilmesi gerektiğini söyledi.
Çin'in taahhütleri
Şi, Çin'in bu yıl ŞİÖ üyesi ülkelere 2 milyar yuan (280 milyon dolar) bağış yapacağını ve ŞİÖ Bankalar Arası Konsorsiyumu aracılığıyla üye ülke bankalarına 10 milyar yuan (1,4 milyar dolar) kredi sağlayacağını açıkladı. Ayrıca önümüzdeki 5 yılda ŞİÖ üyesi ülkelerde 10 adet 'Luban Atölyesi' adı verilen mesleki eğitim merkezi açılacağı ve 10 bin kişiye mesleki eğitim verileceği taahhüt edildi.
ŞİÖ'nün kısa tarihçesi ve kapsamı
ŞİÖ, ilk olarak 1996'da sınır güvenliği ve ekonomik işbirliği amacıyla Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından kuruldu. 2001'de Özbekistan'ın katılımıyla örgütün kuruluşu tamamlandı. 2017'de Hindistan ve Pakistan, 2021'de İran ve 2024'te Belarus'un katılımıyla üye sayısı 10a ulaştı. Moğolistan ile Afganistan (statüsü Eylül 2021'den beri aktif değil) gözlemci statüsünde, 14 ülke ise diyalog ortağı olarak yer alıyor.
Örgüt üyesi ülkelerin yüzölçümleri toplamı Avrasya kıta parçasının yaklaşık %65%40%30
