Şi Cinping: Çin ile Rusya Arasındaki İlişkiler Küresel Yönetimde Eşitlik ve Adaleti Desteklemeli
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Çin'i ziyaret eden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, iki ülke arasındaki gelişen ilişkilerin uluslararası sistemde daha eşit ve adil bir küresel yönetim oluşumunu teşvik etmesi gerektiğini vurguladı.
Zirve ve ziyaretin kapsamı
Çin Dışişleri Bakanlığı'nın bildirdiğine göre, Putin 31 Ağustos-1 Eylül tarihlerinde Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) 25. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi için Tiencin'de bulundu. Zirve sonrasında başkent Pekin'e geçen Rus lider, burada Şi ile hem birebir hem heyetler arası görüşmeler gerçekleştirdi.
Şi'nin değerlendirmeleri ve çağrısı
Görüşmede Şi, iki ülke ilişkilerinin uluslararası değişimlerin sınamasına dayandığını belirterek bu bağların devlet arası ilişkiler, daimi iyi komşuluk, kapsamlı stratejik iletişim ve karşılıklı faydaya dayalı işbirliği alanlarında model teşkil ettiğini söyledi. Şi ayrıca Çin'in Rusya ile yakın üst düzey temasları sürdürmeyi ve iki ülkenin temel çıkarlarını ilgilendiren konularda pozisyonları doğru zamanlamayla koordine etmeyi hedeflediğini kaydetti.
Şi, egemen eşitlik, uluslararası hukukun üstünlüğü ve çok taraflılığı savunan ülkeler olarak ŞİÖ ve BRICS gibi platformlarda işbirliğinin güçlendirileceğini vurguladı. Tiencin Zirvesi'nde dile getirdiği "Küresel Yönetim Girişimi"ne atıfta bulunan Şi, Çin ve Rusya'nın benzer görüşteki ülkelerle birlikte daha eşit ve adil bir çok kutuplu düzenin oluşumu için çalışma çağrısında bulundu.
Putin'in ziyaretindeki görüşmeler ve heyet
TASS haber ajansı kaynaklı açıklamaya göre, Putin Tiencin'de Şi ile bir araya gelerek Ukrayna krizinin çözümü için ABD Başkanı Donald Trump ile Alaska'da yaptığı görüşmeye ilişkin bilgi verdi. Putin'in Pekin temaslarında heyetinde yer alan isimler arasında Sergey Lavrov, Andrey Belousov, Alexander Kozlov, Maksim Reshetnikov, Aleksandr Novak, Maksim Oreşkin, Yuriy Uşakov, Aleksey Miller ve Igor Seçin bulunuyordu.
Putin ayrıca, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 80. yıl dönümü vesilesiyle Pekin'de düzenlenecek askeri geçit törenine katılacak. Bu ziyaret, Şi'nin mayısta Rusya'ya yaptığı ziyarete karşılık bir iade ziyaret niteliği taşıyor.
İşbirliği anlaşmaları ve ortak projeler
Ziyaret kapsamında enerji, uzay ve havacılık, yapay zeka, tarım, sağlık, bilimsel araştırma ve eğitim gibi alanlarda 20'den fazla işbirliği anlaşması imzalandı. Anlaşmalar arasında Rusya'nın Ay tozu araştırma aygıtının Çin'in 2026'da Ay'ın güney kutbuna göndermeyi planladığı "Çang'ı 7" görevine dahil edilmesi kararı öne çıktı.
Taraflar ayrıca ortak araştırma projelerinin finansmanı konusunda mutabakata vardı ve Moskova Devlet Üniversitesi ile Pekin Üniversitesi, Rus-Çin Temel Araştırma Enstitüsü kurmak üzere anlaşma imzaladı.
Çin-Rusya-Moğolistan üçlü zirvesi
Pekin'de düzenlenen üçlü zirveye Çin, Rusya ve Moğolistan devlet başkanları katıldı. Çin Dışişleri Bakanlığı açıklamasına göre Şi, bölgesel istikrarsızlığa karşı komşu üç ülkenin dayanışmasını güçlendirerek dış müdahalelere karşı koyma çağrısı yaptı ve üçlü işbirliğinin gelişimini teşvik etmeye hazır olduklarını belirtti.
Değerlendirme
Görüşmeler, iki ülke arasında siyasi, ekonomik ve teknolojik işbirliğinin pekiştirilmesine yönelik somut adımları içeriyor. Şi'nin çok taraflı platformlarda koordinasyon ve daha eşit, adil bir küresel yönetim çağrısı, Çin ile Rusya'nın uluslararası aktörler arasında ortak bir cerçeve oluşturma niyetine işaret ediyor. İmzalanan anlaşmalar ise ilişkilerin pratik iş birliği seviyesinde de derinleştiğini gösteriyor.
